Είναι μεσημέρι. Το κινητό μου φωτίζεται και μία φωτογραφία με ένα πολύχρωμο βιβλίο εμφανίζεται στην οθόνη μου. “Lessons in Chemistry” διαβάζω. Με τη Χ. συνηθίζουμε να ανταλλάσσουμε φωτογραφίες με τα τελευταία μας αναγνώσματα. «Δεν έχω πολύ που το ξεκίνησα, αλλά μέχρι στιγμής μ’ αρέσει πολύ» μου είπε. Αναρωτήθηκα λίγο γι’ αυτά τα «μαθήματα χημείας», αλλά για να είμαι ειλικρινής δεν ψάχτηκα περισσότερο. Λίγες μέρες αργότερα, στην πόρτα μου έφτασε το ίδιο βιβλίο με το πολύχρωμο εξώφυλλο από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. «ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ» διαβάζω. Κοίτα να δεις, σκέφτομαι, πραγματικά κάποια βιβλία «σε βρίσκουν» είτε το θέλεις είτε όχι.
Είχα μόλις κλείσει τον υπολογιστή και είχε ξεκινήσει ένα τριήμερο διάλειμμα μετά από 15 μέρες σερί δουλειάς. Ο όγκος του βιβλίου κάποιες φορές με αποτρέπει από το να ξεκινήσω την ανάγνωση, ιδίως όταν είμαι κουρασμένη. Αυτό το βιβλίο, όμως, με τράβηξε. Ξεκίνησα με την περίληψη (καλό πρώτο βήμα!). Ξεχώρισα τις λέξεις «γυναίκα», «ισότητα», «δεκαετία του ‘60», «χημεία», «ανύπαντρη», «τηλεόραση», «μαγειρική», «επαναστατική». Δεν μπορούσα να φανταστώ πώς (και κυρίως πόσο καλά) θα μπορούσαν να δέσουν όλες αυτές οι λέξεις σε μία ιστορία… Κι όμως, όχι μόνο έδεσαν «καλά», αλλά έδεσαν απολαυστικά, με μαεστρία, σε ένα μυθιστόρημα που διαβάζεται απνευστί και στο τέλος σού γεννά την επιθυμία να το προτείνεις/δωρίσεις/δανείσεις και σε άλλους αναγνώστες!
Ξεκίνησα να διαβάζω, και όσο διάβαζα, ήθελα να μάθω ακόμα περισσότερα για την ιστορία της Ελίζαμπεθ Ζοτ, να εισχωρήσω πιο βαθιά στον συναρπαστικό τρόπο σκέψης της, να κατανοήσω τις κινήσεις της, να βρω την πηγή της γενναιότητάς της, να μάθω περισσότερα για τον άντρα που την επηρέασε όσο κανείς, τον Κάλβιν Έβανς, και φυσικά, πόσο θα ήθελα να γνωρίσω αυτόν τον υπέροχο, πανέξυπνο σκυλάκο, τον Εξίμισι και φυσικά την ταλαντούχα μικρή Μάντλεν, την κόρη της…
Δεκαετία του ’60. Αμερική.
Η Ελίζαμπεθ Ζοτ είναι επιστήμονας. Όχι «γυναίκα επιστήμονας», είναι επιστήμονας. Σκέτο. Ενδιαφέρεται για την αβιογένεση, τη μελέτη δηλαδή της προέλευσης των ζωντανών οργανισμών (και της ζωής εν γένει) από μη έμβια ύλη. Πάνω σε αυτό το θέμα βασίζεται και η έρευνά της. Όπως και κάθε άλλος τομέας των θετικών επιστημών, έτσι και η Χημεία, είναι μία «ανδρική υπόθεση». Η Ελίζαμπεθ, όμως, έχει βάλει σκοπό της ζωής της να αλλάξει τα πράγματα, να διεκδικήσει τη θέση που της ανήκει. Και μέσα στην ανεξαρτησία της και την επαναστατική της παρουσία, έρχεται και τρυπώνει ένας άλλος ταλαντούχος επιστήμονας, ο Κάλβιν Έβανς. Μαζί του γνωρίζει τη Χημεία αλλιώς· μέσα από την επικοινωνία, τον έρωτα, την αγάπη, την επαφή και την πνευματικότητα.
Η ζωή της Ελίζαμπεθ –όπως και του καθενός μας– έχει ανατροπές. Κι έτσι καταλήγει μία «ανύπαντρη μητέρα» με εκπομπή μαγειρικής στην τηλεόραση. Ίσως βέβαια και ο όρος «μαγειρικής» να μην είναι απόλυτα ορθός γι’ αυτό που παρουσιάζει η Ελίζαμπεθ Ζοτ ή… είναι ελλιπής. Η ριζοσπαστική αντιμετώπισή της, το θάρρος, η ενέργεια και ο δυναμισμός της την κάνουν δημοφιλή και την εκπομπή της ανάρπαστη. Πάντα, όμως, θα υπάρχει κάτι το οποίο η κοινωνία δεν είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει. Η Ζοτ, ωστόσο, από τις πρώτες κιόλας σελίδες αποδεικνύει ότι ο συμβιβασμός είναι μια λέξη μάλλον ανύπαρκτη στο λεξιλόγιό της ή τουλάχιστον υπαρκτή όπου πραγματικά δεν έχει άλλη επιλογή, χωρίς να ξεχνά τα πιστεύω και τα ιδανικά της.
Και μέσα σε όλα, υπάρχει αυτός ο υπέροχος τριχωτός χαρακτήρας, αυτός ο πανέξυπνος προστάτης σκύλος, ο Εξίμισι, και η σχέση του με την Ελίζαμπεθ και τη Μάντλεν που κάνει την ιστορία ακόμα πιο απολαυστική. Τι κι αν διαφωνώ πλήρως με το χωρίς-λουρί-concept, ο χώρος που αφιερώνεται στην ανάπτυξη του Εξίμισι ως ενός από τους δευτεραγωνιστές της ιστορίας και η πραγματική συνεισφορά του στην εξέλιξη του μύθου με κάνει να ευχαριστώ την Bonnie Garmus που επέλεξε ένα αδέσποτο τετράποδο για τον ρόλο αυτόν!
Γέλιο και κλάμα
Είναι ένα δραματικό μυθιστόρημα; Και ναι και όχι. Για την ακρίβεια θα έλεγα πως είναι ένα βαθιά κοινωνικό μυθιστόρημα με δράμα και κωμική διάθεση. Η Garmus θέτει την πρωταγωνίστριά της, Ελίζαμπεθ, πάντοτε στο επίκεντρο και με οξυδέρκεια χειρίζεται καθετί που έρχεται στον δρόμο της, ενώ δε χάνει τη διάθεση να αστειευτεί, αλλά και μέσα από χιουμοριστικά σχόλια να εκφράσει πικρές αλήθειες για τη ζωή και τα κοινωνικά στερεότυπα.
Γραφή με αυτοπεποίθηση
Μιλώντας για τη γραφή της Bonnie Garmus, το πρώτο πράγμα που μου έρχεται στο μυαλό ως συνοδευτικό είναι η λέξη «αυτοπεποίθηση». Και πράγματι, ο λόγος ρέει, οι φράσεις που κυριαρχούν είναι δυναμικές, στέκονται και υπερασπίζονται ό,τι έχουν να πουν. Σίγουρα μοιάζει να είναι ένα βιβλίο που ακολουθεί την πετυχημένη πορεία των προηγούμενων έργων της συγγραφέως. Κοίτα, όμως, έκπληξη: αυτό είναι το πρώτο βιβλίο της Garmus. Ίσως όχι και τόσο έκπληξη, καθώς μέχρι πρότινος η συγγραφέας δραστηριοποιούταν στον χώρο της αρθρογραφίας και της επιμέλειας.
Μέσω της Ελίζαμπεθ Ζοτ, η συγγραφέας καταδικάζει σθεναρά τον μισογυνισμό και τους σεξιστές, παρουσιάζει πόσο εύκολα μπορεί ακόμη και μία γυναίκα να βυθιστεί και να παρασυρθεί στη δίνη του σεξισμού αποδεχόμενη τη θέση που έφτιαξαν για ‘κείνη, τη θεσούλα που της παραχώρησαν σύμφωνα με όσα εκείνοι πιστεύουν ότι της αξίζουν ή –καλύτερα– της επιτρέπονται. Ακριβώς την εποχή (60s, 70s) που στην Αμερική οι γυναίκες διεκδικούν ίσες ευκαιρίες και δικαιώματα, ελευθερία, αυτή η αντισυμβατική φιγούρα, η πρωταγωνίστρια του έργου, υπερασπίζεται το δικαίωμα κάθε γυναίκας να ξεχωρίζει, να ανθίζει και να ζει, όπως εκείνη επιθυμεί. Και τι θλίψη να σκεφτεί κανείς ότι με τις πρόσφατες εξελίξεις κατά των αμβλώσεων, η Αμερική οδηγείται δεκάδες χρόνια πίσω…
Δε με εκπλήσσει το γεγονός ότι το βιβλίο της Bonnie Garmus έχει ήδη δρομολογηθεί να μεταφερθεί ως σειρά στο Apple TV με πρωταγωνίστρια την Brie Larson (Captain Marvel). Σεναριογράφος είναι η Susannah Grant, που έγραψε επίσης το σενάριο για το πιο πρόσφατο “Unbelievable” (2009) στο Netflix και την κλασική πλέον ταινία με πρωταγωνίστρια την Julia Roberts, “Erin Brockovich” (2000).
Trigger Warning θεωρώ απαραίτητο να ειπωθεί στο σημείο αυτό ότι υπάρχουν σκηνές βίας/σεξουαλικής κακοποίησης. Ξέρω καλά ότι μπορεί καθεμία από εμάς να έχει βρεθεί σε αυτήν ή παρόμοια θέση, γι’ αυτό είναι πάντα σημαντικό να προστατεύουμε η μία την άλλη.
Να θυμάσαι πάντοτε ότι δεν είσαι μόνη. Σπάσε τη σιωπή, ζήτα βοήθεια. Αυτές οι γραμμές ψυχολογικής υποστήριξης και τα κέντρα υποδοχής/ξενώνες θα φροντίσουν για την ασφάλεια και τη στήριξή σου.
– Γραμμή ΣΟΣ-Δίπλα σου: 800-118-88881, 210-7786800 (για όλη την Ελλάδα)
– Γραμμή Κοινωνικής Βοήθειας: 197 (όλο το 24ωρο, χωρίς χρέωση)
– Γραμμή SOS Γενικής Γραμματείας Ισότητας: 210-3220900
– Κέντρα Υποδοχής Κακοποιημένων Γυναικών: 210 5235318 – 5235250 (ΑΘΗΝΑ), 210 4112091 – 4129101 (ΠΕΙΡΑΙΑΣ)
– Ξενώνας Κακοποιημένων Γυναικών: 210 5244657
– Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Ανδρικής Βίας κατά των Γυναικών: (Δευτ. – Παρ. 16.00-20.00) 210 3828126
– Γραμμή SOS για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας: 8001188881 – 8001114400 και 210 77 04 574 (trafficking)
Είναι μεγάλη χαρά να μπορώ να διαθέσω 1 αντίτυπο του βιβλίου σε συνεργασία με τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
Ακολούθησε το ART.harbour και κέρδισε
1 Αντίτυπα του βιβλίου “Μαθήματα Χημείας”!
ή
Απλώς εγγράψου στο newsletter -αν δεν το έχεις ήδη κάνει!- κάνε κοινοποίηση το άρθρο σε κάποιο social λογαριασμό σου και άφησε εδώ ένα σχόλιο!
Καλή επιτυχία!
Μαθήματα Χημείας
Bonnie Garmus
Είδος: Μυθιστόρημα
Εκδόσεις: Μεταίχμιο, 2022
Θέλω παρα πολυ να το διαβάσω!! Ευχαριστούμε για τον διαγωνισμό!