Είναι το Υπέροχες Γυναίκες που Έκαναν Θαύματα της Pankhurst ένα βιβλίο μόνο για κορίτσια;
Μα κάθε άλλο! Είναι το ιδανικό βιβλίο για αγόρια, για παιδιά, κορίτσια και αγόρια. Το παιδί θα μάθει από νωρίς ότι η λέξη “ήρωας” έχει και γένος θηλυκό, θα μάθει ότι οι ηρωίδες αυτού του κόσμου ήταν πάντα εδώ, μα δεν είχαν ίσες ευκαιρίες.
Είναι μεγάλη χαρά να βλέπεις να ξεπετάγονται στα ράφια των βιβλιοπωλείων βιβλία αφιερωμένα σε σπουδαίες γυναίκες. Μία-μία οι ιστορίες που αφηγούνται τα επιτεύγματα γυναικών – που η πλειοψηφία των ανθρώπων αγνοεί, πόσο μάλλον τα παιδιά – οδηγούνται στο τυπογραφείο, παίρνουν θέση στις αράδες ενός βιβλίου, κάποιες φορές μάλιστα γίνονται και εικόνες, και καταλήγουν σε μας! Έτσι, λοιπόν, ήρθε στα χέρια μου και το βιβλίο Υπέροχες Γυναίκες που Έκαναν Θαύματα σε εικονογράφηση και συγγραφή της Kate Pankhurst, που κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό για τα παιδιά, όχι μόνο για τα κορίτσια, μα και για τα αγόρια, να διαβάζουν ιστορίες, αληθινές ιστορίες, γυναικών σπουδαίων και ικανών που πάρα τις δυσκολίες των εποχών που έζησαν κατάφεραν να αφήσουν κάτι μοναδικό πίσω τους, να γράψουν ιστορία.
Μα πώς αλήθεια έγραψαν ιστορία αφού δεν αναφέρονται σχεδόν ποτέ και πουθενά με φωτεινά γράμματα όπως θα έπρεπε;
Τι έφταιξε και χάθηκαν κάπου ανάμεσα στα μεγάλα headlines που επαινούσαν άντρες επιστήμονες, καλλιτέχνες, εφευρέτες, φιλοσόφους;
Στα χρόνια της φοίτησής μου στη σχολή της Νομικής, ένα από τα μαθήματα που επέλεξα να παρακολουθήσω είχε τίτλο Δίκαιο, Φύλο και Ισότητα. Εκτός από το πόσο αφυπνιστικά έδρασε κάθε μία από τις ώρες διδασκαλίας σε μένα, μία φράση της καθηγήτριάς μου μού έμεινε χαραγμένη στο μυαλό και, κοντά μία δεκαετία αργότερα, ακόμη τη βρίσκω επίκαιρη όσο ποτέ. Είναι απλό, και δυστυχώς πέρα για πέρα αληθινό, όπως ακριβώς και οι νόμοι, έτσι και η ιστορία φαίνεται να γράφτηκε – και ίσως να γράφεται ακόμη, μα με κάποια φωτεινά διαλείμματα πια – από χέρι αντρικό. Γι’ αυτό, λοιπόν, και για χίλιους δύο λόγους ακόμη, είναι επιτυχία στον χώρο του βιβλίου να ξεπηδούν βιβλία αφιερωμένα στα κατορθώματα τέτοιων κυριών.
Όταν ρωτήθηκα από τις εκδόσεις αν αυτός ήταν ένας τίτλος που θα με ενδιέφερε είπα χωρίς δεύτερη σκέψη ναι ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ!!! Πώς θα μπορούσε άλλωστε να μην με ενδιαφέρει! Αναρωτήθηκα κι εγώ η ίδια ως ενήλικας πόσες γυναίκες και τα επιτεύγματα τους γνωρίζω και ο αριθμός ήταν εμφανώς πιο περιορισμένος από τους άντρες “ήρωες”.
Ε, λοιπόν, αυτό έπρεπε να αλλάξει! Έπρεπε να πάρω αυτό το βιβλίο στα χέρια μου το συντομότερο δυνατόν!
Και έτσι έγινε. Μα η έκπληξη έγινε ακόμη μεγαλύτερη μετά τη γνωριμία μου με τις κυρίες που παρουσιάζονται στο βιβλίο. Οι Junko Tabei, Sophie Blanchard, Maria Merian, Elizabeth Magie, the London Matchgirls, Rosa May Billinghurst, Katherine Johnson, Annette Kellerman, Katia Krafft, Rosalind Franklin, James Barry, Madam C.J. Walker και Lotte Reiniger με έκαναν να τις θαυμάσω, να τις αγαπήσω και να τις ζηλέψω για το θάρρος και την αντοχή τους. Όμως, υπάρχει κάτι ακόμα στις Υπέροχες Γυναίκες που Έκαναν Θαύματα που θα κερδίσει μικρούς και μεγάλους…
Μα τι χρώματα! Η εικονογράφηση από το εξώφυλλο κιόλας με κέρδισε. Το ζεστό πορτοκαλί χοντρό εξώφυλλο με τα γυαλιστερά γράμματα και τις διαφορές γυναικείες φιγούρες σε προσκαλεί να το ξεφυλλίσεις. Ένα βιβλίο ιδιαίτερο και μοναδικό από την αρχή ως το τέλος. Τα έντονα χρώματα των εικόνων σε συνδυασμό με μια φοβερά μελετημένη και εμπνευσμένη εικονογράφηση κάνει την κάθε ιστορία πιο αγαπημένη από την προηγούμενη.
Στο κεφάλαιο της Junko Tabei γύρισε το βιβλίο κάθετα, θα σε βοηθήσει στην ανάβαση! 🙂
Τα σκίτσα είναι φανταστικά, με κάθε αντικείμενο, φιγούρα ή μπανεράκι να αποτελεί σημείο αναφοράς και σύνδεσης με την επόμενη φάση της ιστορίας. Η μαγεία αυτού του βιβλίου είναι ότι μπορεί κανείς με ευκολία να εξιστορήσει την πορεία κάθε γυναίκας με απλά λόγια στο παιδί καθοδηγούμενος από τις εικόνες. Και το παιδί το ίδιο ακόμα! Κάθε λεπτομέρεια, κάθε χρονολογικό milestone είναι εκεί, ζωγραφισμένο με φανταχτερά χρώματα ή αποτυπωμένο με σχήματα ή μεγάλες λέξεις που ξεχωρίζουν και φιγούρες πρωταγωνιστικές ή μη να διηγούνται τα γεγονότα.
Αν μπορούσα να περιγράψω το συναίσθημα που μου δημιούργησαν τα σκίτσα της Pankhurst θα έλεγα προσμονή· προσμονή για να συναντήσω όλες αυτές τις αξιόλογες φιγούρες, να μιλήσω μαζί τους, να γελάσω, να τις συμβουλευτώ και να κρεμαστώ από τα χείλη τους όταν μου μιλούν για τις ζωές και τα όνειρα τους, να τις αγκαλιάσω και να τους πω “Πόσο θέλω να σου μοιάσω! Πόσο θέλω να ακολουθήσω τα όνειρα μου! Πόσο θέλω να αντισταθώ, να αντιταχθώ, να ξεχωρίσω, να πετύχω!” Βάλε στη θέση του “εγώ“, λοιπόν, αυτής της πρότασης ένα μικρό κορίτσι, που αυτό που του μαθαίνει η κοινωνία κατά κύριο λόγο είναι ότι ανήκει στο αδύναμο φύλο, είναι ότι υπάρχουν περιορισμοί στο μέχρι που μπορεί να φτάσει. Βάλε στο α’ πρόσωπο ένα κορίτσι που διαβάζει και βλέπει ότι μπορεί να ανέβει στο Έβερεστ αν το θελήσει, μπορεί να ανακαλύψει, να εφεύρει, να δοκιμάσει, μπορεί να ονειρεύεται ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΦΟΒΑΤΑΙ! Μπορεί φυσικά ως άνθρωπος να ελπίζει και να προσπαθεί με την πεποίθηση ότι θα πετύχει. Μπορεί να διεκδικεί την έννοια της λέξης “άνθρωπος” αυτής καθαυτής· μπορεί “άνω θρώσκειν”.
Είναι, λοιπόν, το Υπέροχες Γυναίκες που Έκαναν Θαύματα της Kate Pankhurst ένα βιβλίο μόνο για κορίτσια;
Μα κάθε άλλο! Είναι το ιδανικό βιβλίο για αγόρια, για παιδιά, κορίτσια και αγόρια. Το παιδί θα μάθει από νωρίς ότι η λέξη “ήρωας” έχει και γένος θηλυκό, θα μάθει ότι οι ηρωίδες αυτού του κόσμου ήταν πάντα εδώ, μα δεν είχαν ίσες ευκαιρίες. Και όταν ρωτήσει γιατί η Dr. James Barry παρίστανε τον άντρα για να καταφέρει να γίνει γιατρός και κανείς δεν γνώριζε μέχρι τα τελευταία της χρόνια ότι το πραγματικό της όνομα ήταν Dr. James Miranda Steuart Barry, εξήγησε του γιατί. Πες του ολόκληρη την ιστορία. Μίλησέ του για τη σκληρή εκείνη εποχή και για τη σημερινή που ελπίζουμε να γίνει ακόμη καλύτερη.
Οι άθλοι των συγκεκριμένων γυναικών είναι μόνο μερικοί από τους τόσους που αγνοούμε. Ήξερες για παράδειγμα ότι η ιδέα του WiFi ανήκε στην ταλαντούχα ηθοποιό Hedy Lamarr; Εκτός από τις διάσημες γυναικείες φιγούρες, όπως ήταν η Frida Kahlo και η Marie Curie, υπήρξαν, υπάρχουν και γεννιούνται συνεχώς γυναίκες με σπουδαία δράση ανά τις δεκαετίες που περιμένουν να τις γνωρίσουμε! Και αυτό ακριβώς, η αναφορά σε λιγότερο γνωστές διάσημες γυναίκες, με κάνει να εκτιμώ παρά πάνω τα βιβλία της Pankhurst. Άντε, λοιπόν, τι περιμένεις; Αναζήτησε τες!
Αν και ο ενθουσιασμός για τον συγκεκριμένο τίτλο – ιδίως μετά την ανάγνωση – είναι μεγάλος, δε θα αναφερθώ εκτενέστερα στις ιστορίες που συμπεριλαμβάνονται για να μην χαθεί ούτε στάλα προσμονής για την πρώτη ανάγνωση. Θα μιλήσω, όμως, για κάποια σημεία επιγραμματικά.
Οι πρώτες εισαγωγικές σελίδες του βιβλίου είναι πράγματι το κάτι άλλο! Ο τίτλος “Ακολούθησε το υπέροχο όνειρο σου με τις…” αναγράφεται σε μια παιχνιδιάρικη σαν σε επιτραπέζιο παιχνίδι εικόνα μαζί με τα ονόματα των γυναικών των οποίων τις ιστορίες θα γνωρίσουμε. Στο παιδί – όπως και σε μένα άλλωστε, και σε κάθε αναγνώστη – γεννάται από την αρχή κιόλας η επιθυμία να αγγίξει τις σελίδες να ακολουθήσει με το χεράκι του την διαδρομή για την επιτυχία!
Που οδηγεί η προσπάθεια, το ταλέντο, τα όνειρα;
Μα φυσικά στην κορυφή!
Η επιθυμία αυτή γίνεται όλο και πιο έντονη, όταν η κάθε ιστορία παρουσιάζεται με τις πολύχρωμες εικόνες και τις δραστήριες φιγούρες που κάποιες στιγμές θαρρείς πως ζωντανεύουν και κινούνται πάνω στις σελίδες! Βλέπεις τη Maria Merian να παρατηρεί τα έντομα που πηδούν δεξιά κι αριστερά στο δωμάτιο, νιώθεις τον άνεμο να φυσά και το σημαιάκι της Junko Tabei να ανεμίζει όσο μεγαλώνει το υψόμετρο στις κορφές των Ιμαλαΐων, η Miranda Barry εξετάζει, διαγνώσκει, θεραπεύει τους ασθενείς της ως Dr. James Barry και μόνο το μαξιλάρι της γνωρίζει την πραγματική της ταυτότητα, ενώ η Katherine Johnson στρώνει τον δρόμο για τ’ αστέρια…
Η Βρετανίδα συγγραφέας και εικονογράφος, Kate Pankhurst, ομολογώ πως εισήχθει κιόλας στις λίστες αγαπημένων μου στην παιδική λογοτεχνία. Λάτρεψα το βιβλίο της και ανυπομονώ να διαβάσω κι άλλα δικά της. Ένας ακόμη λόγος; Επειδή έχει κάνει σπίτι της έναν παλιό μύλο στο Leeds και ζει εκεί με την οικογένεια της και την πανέμορφη σκυλίτσα της, Olive – how cool is that! Η ζωή της ίδιας δείχνει πόσο συνδεδεμένη είναι με τις ιστορίες της. Μεγάλωσε στο Liverpool, και ένα μικρό βιβλιοπωλείο της γειτονιάς της που επισκεπτόταν πηγαίνοντας στο σχολείο την έκανε να αγαπήσει το βιβλίο, να εμπνευστεί και να ακούσει το κάλεσμα της συγγραφής. Σύντομα έφτιαξε ένα κόμικ το οποίο μοίρασε σε συμμαθητές και φίλους της και κάπως έτσι, σιγά-σιγά, το όνειρό της έγινε πραγματικότητα. Έχει βραβευθεί για τη δουλειά της, και δικαίως.
Ένα πολύ ενδιαφέρον trivia για τη ζωή της, που σίγουρα θα σε ενδιέφερε να μάθεις είναι ότι η σύνδεσή της Kate Pankhurst με τη σουφραζέτα Emmelina Pankhurst που αναφέρεται στο προηγούμενό της βιβλίο Υπέροχες Γυναίκες που Άλλαξαν τον Κόσμο και μπορείς επίσης να βρεις από τις εκδόσεις Μεταίχμιο στα ελληνικά, δεν είναι απλή συνωνυμία, αντιθέτως! Η συγγραφέας συνδέεται συγγενικά με την Emmeline Pankhurst από την πλευρά του πατέρα της.
Αξίζει να σημειωθεί, η εξαιρετική μετάφραση της Ειρήνης Παϊδούση που διατηρεί τη γλυκύτητα, το χιούμορ και τη ζωντάνια του πρωτότυπου λόγου της Pankhurst.
Ακολούθησε το ART.harbour και κάνε δικό σου ένα αντίτυπο του βιβλίου
“Υπέροχες Γυναίκες που Έκαναν Θαύματα”!
Υπέροχες Γυναίκες που Έκαναν Θαύματα
Kate Pankhurst
Είδος: Παιδική λογοτεχνία
Μετάφραση: Ειρήνη Παϊδούση
Εκδόσεις: Μεταίχμιο, 2019
