Η παρεξηγημένη φύση στα χέρια της Μαρίας Δικαίου δικαιώνεται σε μία κυριολεκτικά μοναδική στο είδος της έκθεση με τίτλο «Αγκάθια και Άγριοι Ανθοί».
Η Έκθεση έλαβε χώρα στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης “Αγγελική Χατζημιχάλη” στην Πλάκα το δεύτερο μισό του Σεπτέμβρη. Η Μαρία Δικαίου, γραφίστρια και καθηγήτρια εφαρμοσμένων τεχνών, μεγαλούργησε σε μία ιδιαίτερη, περίτεχνη και εξαιρετικά ευφάνταστη μορφή τέχνης, αυτή του Μπατίκ.
Η λέξη Μπατίκ σημαίνει «σχεδιάζω με κερί» και προέρχεται από την λέξη γιαβανέζικης προέλευσης Ambatik δηλαδή «ύφασμα από μικρά στίγματα». Διαφορετικές ερμηνείες θέλουν την λέξη να μεταφράζεται ως φωτεινό σημείο, ράγισμα – από τις «ραγισματιές» που δημιουργούνται καθώς πέφτει το κερί, κρυώνει και σπάζεται για να ζωγραφισθεί το ύφασμα.
Η τεχνική του Μπατίκ φημολογείται ότι γεννήθηκε στην Αίγυπτο με την μορφή τοπικών γεωμετρικών μοτίβων ή την Ανατολή. Οι ανατολικοί λαοί – Κίνα, Ιαπωνία, Ινδία – ασχολήθηκαν περισσότερο με την καλλιγραφία ζωγραφίζοντας με φυτικά χρώματα κατασκευασμένα με περίπλοκες μεθόδους. Στην Ιάβα μάλιστα μετά από ανασκαφές βρέθηκαν αγάλματα που, όπως ορίζουν οι ειδικοί, ήταν ντυμένα με υφάσματα ζωγραφισμένα με Μπατίκ. Από την ζωγραφική στα βαμβακερά ρούχα των μελών πλούσιων οικογενειών από τις υπηρέτριές τους, το Μπατίκ καθιερώθηκε ως «σύμβολο» οικονομικής ευημερίας.
…Ξέραμε πως θα ’ρχόταν μια μέρα
Που θα φιλιόμαστε όλοι στους δρόμους
Που οι παπαρούνες θα σαλεύαν ελεύθερες στον άνεμο
…Ο ήλιος φαινόταν άρρωστος
Τα μικρά παιδιά δεν γελούσαν
Οι φάμπρικες στέκαν θλιμμένες
Όμως εμείς ξέραμε καλά
Πως θα έφτανε η μέρα εκείνη
Που ελεύθερες θα σάλευαν οι παπαρούνες στον άνεμο.
Κλείτος Κύρου – «Πίστη»
Οι Ολλανδοί το 1516 σύστησαν την τέχνη του Μπατίκ στους Ευρωπαίους καλλιτέχνες, εισάγοντας Μπατίκ υφάσματα για πρώτη φορά στην Δύση. Λέγεται ότι για την δημιουργία ενός καλού έργου Μπατίκ ο καλλιτέχνης χρειαζόταν ακόμη και μήνες.
Τα έργα της έκθεσης «Αγκάθια και Άγριοι Ανθοί» έχουν δουλευτεί με τις παραδοσιακές τεχνικές ζωγραφικής στο ύφασμα (βουτηχτό, ζωγραφικό, κρακελαριστό μπατίκ, αλάτια κλπ). Παρουσιάζονται, εκτός από έργα Μπατίκ σε ύφασμα, και τα προσχέδια των βασικών έργων σε μικρότερα μεγέθη. Η μαγεία του έγκειται στην συνειδητοποίηση παρατηρητή πως ακόμα κι ένα ύφασμα μπορεί να αποτελέσει τέχνη με την φαντασία και την δεξιοτεχνία του καλλιτέχνη που θα το πιάσει στα χέρια του. Η Μαρία Δικαίου με ένα ζεστό χαμόγελο μας εξηγεί την διαδικασία της τεχνικής του Μπατίκ. Μας μίλησε για το πώς πάντρεψε την ποίηση με την ζωγραφική και το Μπατίκ.
«Χρειάζεται υπομονή, θέλει χρόνο το Μπατίκ, το κερί να κρυώσει, να το αφαιρέσεις και να πιάσεις το χρώμα…» Μ.Δ.
Πάντα πρόθυμη, μας εξηγεί πώς δημιουργείται η αίσθηση του ανάγλυφου και οι «στρώσεις» χρωμάτων. Εύχεται να υπήρχε η δυνατότητα ενός μεγαλύτερου εργαστηρίου ούτως ώστε να μπορέσουν ακόμη περισσότεροι επισκέπτες να έρθουν σε μία πρώτη γνωριμία με το Μπατίκ. Η τέχνη των χρωμάτων γίνεται ένα με την φύση, από εκεί όπου πηγάζει, και από την γενεσιουργό δύναμη έμπνευσης για την καλλιτέχνιδα.
«Μου πήρε πολύ καιρό να συλλέξω όλα αυτά τα έργα. Καθόμουν με τις ώρες και παρατηρούσα τα άγρια άνθη και τα αγκάθια του τόπου μας, ώσπου το φετινό καλοκαίρι τελικά αποφάσισα, εφόσον είχα αρκετό ελεύθερο χρόνο, να ολοκληρώσω την συλλογή!» Μ.Δ.
Και φυσικά το αποτέλεσμα ήταν κάτι εξαιρετικό. Το κίτρινο του σταχιού, το πράσινο του αγρού και το γαλάζιο του ουρανού με το μπλε της θάλασσας ενώνονται σε ένα αιώνιο θαρρείς παιχνίδι. Στο γαϊτανάκι των χρωμάτων μπαίνουν τα ζεστά χρώματα, το φούξια και το πορτοκαλί και τα έργα ζωγραφικής Μπατίκ σε ταξιδεύουν σε μία μαγική φύση που μόνο να ομορφύνει μπορεί με την γλυκύτητα της άγριας χλωρίδας του τόπου.
Παπαρούνες, μυρτιές, στάχια, αγκάθια και άλλοι άγριοι ανθοί ζωντανεύουν στους χώρους του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης “Αγγελική Χατζημιχάλη” μέσα από τα έργα χειροποίητου Μπατίκ της Μαρίας Δικαίου. Η Έκθεση εγκαινιάστηκε με μία βραδιά ποίησης αφιερωμένη στην παρεξηγημένη άγρια χλωρίδα της Ελλάδας και «έκλεισε» με ένα εργαστήριο Μπατίκ στον πρώτο όροφο του παραδοσιακού οικήματος της Αγγελικής Χατζημιχάλη.
