Το The Cow αποτελεί ορόσημο για τον ιρανικό κινηματογράφο, καθώς ήταν η πρώτη ιρανική ταινία που τράβηξε την προσοχή της Δύσης και άνοιξε το δρόμο για το Iranian New Wave.
Βασισμένη στη διάσημη νουβέλα του Gholam-Hossein Saidi “Bayal’s Mourners” παρουσιάζει μια μη ευνοική εικόνα της ζωής της ιρανικής επαρχίας. Η ταινία λογοκρίθηκε έντονα από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τεχνών, που ειρωνικά είχε αναλάβει την παραγωγή της ταινίας και απαιτήθηκε να γίνουν σημαντικές αλλαγές προτού διανεμηθεί.
Ο Mehrjui θεωρούσε τη ρομαντική απεικόνιση της φτώχειας απεχθή. Γι’ αυτό σε αυτή του την ταινία η φτώχεια παρουσιάζεται πικρή και απελπιστική, και όχι αθώα ή αξιοπρεπής. Θεωρείται η πρώτη ιρανική ταινία που δεν καταπιάνεται με τις έννοιες του ηρωισμού και της λύτρωσης. Ο δημιουργός της, προερχόμενος από ένα φιλοσοφικό υπόβαθρο (κατέχει πτυχίο στη Φιλοσοφία από το UCLA), δημιούργησε μια ταινία γεμάτη αλληγορίες, φιλοσοφικά μηνύματα και συμβολισμούς.
Η ιστορία επικεντρώνεται σε έναν άτεκνο χωρικό, τον Masht Hassan (Ezatollah Entezami), ο οποίος επιβιώνει μαζί με τη γυναίκα του χάρη στη μονάκριβη αγελάδα του. Όντας η μοναδική αγελάδα σε αυτό το απομονωμένο φτωχό χωριουδάκι, αποτελεί μια σημαντική πηγή πλούτου για όλο το χωριό, καθώς παρέχει γάλα σε όλους τους κατοίκους.
Ο πρωταγωνιστής διόλου τυχαία φροντίζει και προφυλάσσει την αγελάδα του σαν παιδί του, μιας και φοβάται ότι οι κάτοικοι του διπλανού χωριού θα του την βλάψουν ή θα του την κλέψουν ανά πάσα στιγμή. Ωστόσο σύντομα βλέπουμε ότι η έγκυος αγελάδα του πεθαίνει από φυσικά αίτια ενόσω εκείνος λείπει από το χωριό του για δουλειές. Οι συγχωριανοί του δειλιάζοντας να του πουν την αλήθεια φοβούμενοι την αντίδραση του. Του λένε ότι η αγελάδα του το έσκασε από το στάβλο. Ο ίδιος μη μπορώντας να πιστέψει ότι το μονάκριβο ζώο του τον πρόδωσε, βυθίζεται σταδιακά σε έναν κόσμο δυσπιστίας και παραλογισμού.
Σύντομα αρχίζει να πιστεύει ότι ο ίδιος είναι αγελάδα και αποσύρεται στον στάβλο του τρώγοντας σανό και μουγκανίζοντας σαν αγελάδα. Οι συγχωριανοί του, που μάταια προσπαθούν να τον επαναφέρουν στη ζωή, αποφασίζουν εν τέλει να τον δέσουν για να τον μεταφέρουν σε μια κλινική στην πόλη. Στη διαδρομή ωστόσο ο Masht Hassan μη μπορώντας να αντέξει τη σωματική και ψυχική βία που του ασκείται το σκάει από τα χέρια τους και εν τέλει πεθαίνει.
Το The Cow αποτελεί μια αλληγορία της ιρανικής κοινωνίας εκείνης της περιόδου, όπου η παράνοια είχε πάρει τη θέση της αισιοδοξίας.
Ολόκληρη η ταινία περιτριγυρίζεται από τρεις έννοιες: απώλεια, ανασφάλεια και έλλειψη αληθινής φιλίας. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια μετά-αποκαλυπτική εκδοχή της ζωής, όπου η ελπίδα είναι τόσο σπάνια όσο η χαρά.
Ο θεατής εκτός από την έντονη φτώχεια διακρίνει την αποπνικτική αίσθηση φόβου που επικρατεί ανάμεσα στους χωρικούς του χωριού καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας. Επιπρόσθετα είναι εμφανής ο θρυμματισμός που κυριαρχεί μεταξύ των μελών του χωριού. Δεν είναι τυχαίο που η μόνη πράξη συλλογικότητας είναι η τελετουργική ταφή της αγελάδας, η οποία αποτελούσε το μόνο σύμβολο ευημερίας για το χωριό τους.
Η αναλογία με μια οικονομία που είναι υπερεξαρτημένη από ένα μόνο αγαθό είναι ξεκάθαρη. Μια συνέντευξη του σάχη Παχλαβί το 1973 που αφορούσε το προτεινόμενο αραβικό εμπάργκο του πετρελαίου στη Δύση έβγαλε στο φως την εξάρτηση της οικονομίας του Ιράν στην πώληση του πετρελαίου.
Η αγελάδα στη ταινία συμβολίζει το πετρέλαιο του Ιράν. Επιπλέον, ο φόβος του καθεστώτος για τις γειτονικές αραβικές χώρες θυμίζει το φόβο των χωρικών για τους κατοίκους του γειτονικού χωριού.
Η πρώιμη απαγόρευση της ταινίας ήταν προβλεπόμενη, καθώς το καθεστώς εκείνη την περίοδο επιθυμούσε να δοξάσει τις οικονομικές πολιτικές του και να παρουσιάσει το Ιράν ως μια εκσυγχρονισμένη χώρα. Το Γραφείο Λογοκρισίας αντέδρασε μη μπορώντας να εγκρίνει μια ταινία με τέτοιου είδους δυστοπική απεικόνιση της αγροτικής ζωής. Και όχι τυχαία, καθώς το σκληρό περιβάλλον στο οποίο ζούσαν οι χωρικοί ήταν ένα φλέγον θέμα της κεντρικής κυβέρνησης η οποία ήταν ανίκανη να αντιμετωπίσει τα προβλήματα των χωρικών.
Όταν ο Χομεϊνί ανήλθε στην εξουσία εγκωμίασε την ταινία, πράγμα που έσωσε τον ιρανικό κινηματογράφο από το να απαγορευτεί μετά την ισλαμική επανάσταση του 1979.
Η ταινία συμμετείχε σε διάφορα κινηματογραφικά φεστιβάλ του εξωτερικού κερδίζοντας το βραβείο κριτικών στο Venice Film Festival. Επιπλέον, ο Ezatollah Entezami, που υποδύθηκε τον πρωταγωνιστή κέρδισε το βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού στο Chicago Film Festival.
Κείμενο: Παρασκευή Ελ Μαγκούτ
, Κριτική Παρασκευή Ελ Μαγκούτ. Mια αλληγορία της ιρανικής κοινωνίας, όπου η παράνοια είχε πάρει τη θέση της αισιοδοξίας.){kind=link}