Κάθε απώλεια, κάθε πόνος, κάθε προσπάθεια, κάθε στιγμή, τον πρώτο λόγο έχει το σώμα.
Η πρόσκληση έγραφε Λεωφόρος Μεσογείων 59 και ώρα 21.30. Κάπως τρέχοντας και με τη βοήθεια του google maps φτάσαμε στο θέατρο Πόρτα. Παρά την αδυναμία μου στις μικρές θεατρικές σκηνές, τα κόκκινα καθίσματα του θεάτρου και το κατάμαυρο φόντο επί σκηνής – δύο από τα πιο αγαπημένα μου χρώματα – με έδεσαν σύντομα με τον χώρο. Τα φώτα αργοσβήνουν και οι τελευταίοι θεατές σιγοπερπατούν και παίρνουν τις θέσεις τους με τη βοήθεια της ταξιθέτριας.
Σε μία περίοδο της ζωής μου που όλα απαιτούν την αλλαγή μανιωδώς, η φρενίτιδα της Αθήνας πολλές φορές με πνίγει, οι απότομοι κρότοι, η φασαρία, το καυσαέριο, το σπρώξιμο στο μετρό, η σιωπή ήταν κάτι που μάλλον υποσυνείδητα αναζητούσα. Τα επόμενα 60′ της ώρας θα ακούγονταν μόνο οι ήχοι από την επαφή σωμάτων, νότες φλάουτου και κλαρίνου, τυμπανισμοί και ιαχές, και στο τέλος, ένα δυνατό χειροκρότημα.
Η παράσταση Silence Speaks του Dhanedra Kawade από τη θεατρική ομάδα HIPPO είχε ήδη ξεκινήσει, με μία από τις πρωταγωνίστριες να στέκεται στη σκηνή αμίλητη, υπομονετική και αγέροχη. Κάπως έτσι, γρήγορα συνδέθηκα με το θέμα του έργου, την απώλεια.
Η πρωτοτυπία της καθιστά την παράσταση αυτή ιδιαίτερη και απαιτητική. Με χαρά είδα ότι το ελληνικό κοινό ανταποκρίθηκε στο σωματικό θέατρο. Το έργο του Ινδού συγγραφέα Dhanedra Kawade παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο θέατρο και μάλιστα από μία διεθνή ομάδα καλλιτεχνών με επικεφαλής τον διεθνούς φήμης Μαλαισιανό χορευτή Tony Yap. Η ομάδα χαρακτηρίζει το έργο ως βιωματική performance σωμάτων χωρίς λόγο.
Πράγματι, τον πρώτο λόγο έχει το σώμα, μα και τον τελευταίο. Όταν αυτό ξυπνα, η ψυχή ακολουθεί, κι όταν αυτό υποκύπτει και σωριάζεται, το ίδιο κάνει κι εκείνη. Το σώμα οδηγεί, το σώμα παράγει ήχους, ενέργεια, υποκινούμενο από τη μεγάλη δύναμη, το συναίσθημα. Με θέμα την απώλεια και τους τρόπους που ο άνθρωπος τη βιώνει, και τα στάδια από τα οποία περνά το σώμα και η ψυχή από τη στιγμή της συνειδητοποίησης μέχρι την αποβολή του πόνου, η συγκεκριμένη performance λειτουργεί ψυχοθεραπευτικά αναμφίβολα φυσικά για τους συμμετέχοντες, αλλά και για τον θεατή.
Ως θεατής, και έχοντας προσωπική εμπειρία στην ψυχαναλυτική θεραπεία, βίωσα τη θεατρική αυτή εμπειρία ως έναν τρόπο έκφρασης των εσωτερικών αναγκών και επιθυμιών του σώματός μου. Το σώμα μας γνωρίζει, το σώμα μας θυμάται και τελικά το σώμα αποκρίνεται. Μέσω της σωματικής έκφρασης, χωρίς λόγο, μονάχα με άναρθρες κραυγές και τους ήχους από την επαφή των σωμάτων μεταξύ τους ή με το δάπεδο της σκηνής, οι καλλιτέχνες προσπαθούν να προσεγγίσουν διαφορετικά συναισθηματικά στάδια.
Και τελικά, τι είναι η απώλεια;
Η απώλεια είναι ένα ευρύ πλέγμα που καλύπτει όλους τους τομείς της ζωής μας· κάτι που έχεις μπορεί ανά πάσα στιγμή να καταχωρηθεί στα απολεσθέντα. Ο θάνατος, είναι πάντα πρώτος, γιατί με τη γέννηση κιόλας μάς συνοδεύει ο τρόμος του θανάτου· κάτι που έχεις – η ζωή – μπορεί να (και κάποια στιγμή αναπόφευκτα θα) χαθεί. Όμως, ζώντας βιώνεις κι άλλα συναισθήματα· βιώνεις την αγάπη, τον έρωτα και με τον χωρισμό την απώλεια του Άλλου. Και πέρα από αυτό η απώλεια σχετίζεται άμεσα με όσα έχουμε ή είχαμε κάποτε, τη νιότη, την ισορροπία, την ασφάλεια· καταστάσεις που φέρνουν πάντα το Εγώ στο επίκεντρο.
Εγώ πονώ. Εγώ θρηνώ. Εγώ απώλεσα. Εγώ ζητώ. Εγώ υπομένω. Εγώ ξεπερνώ.
Η παράσταση Silence Speaks παρουσιάζει τη διαδικασία πένθους ενός ανθρώπου σε κάθε επίπεδο μέσα από το πρίσμα της ανατολικής φιλοσοφίας.
Θα ήθελα να σταθώ παραπάνω στο θέμα του έργου σε συνδυασμό με την επιλογή μιας σωματικής άλογης θεατρικής performance. Η απώλεια δεν έχει λόγο. Η απώλεια βιώνεται ως ένα βαθύ ρήγμα στην ψυχή και το σώμα. Από τις πρώτες κιόλας σκηνές ορκίζεσαι πως ακούς αυτό το κρακ μιας καρδιάς που σπάει. Το σώμα των ηθοποιών ως αφηγηματικό όργανο ομολογεί αυτά που ο λόγος δεν μπορεί να εκφράσει.
View this post on Instagram
Οι ψίθυροι, τα λόγια των άλλων, οι άλλοι και εμείς, πώς ο καθένας επηρεάζει την πορεία μας και το πώς τελικά βιώνουμε την απώλεια, αλλά και το καθετί σε σχέση με τον άλλον. Η ισορροπία χάνεται και ξανακερδίζεται και κάποτε χάνεται και πάλι. Η χορογραφία σε αρμονία με τη μουσική καθορίζουν την συναισθηματική κλίμακα στην οποία κινείται η παράσταση και κατά συνέπεια την αίσθηση και το συναίσθημα που γεννιέται στους θεατές.
Τα σώματα των ηθοποιών εκρήγνυνται τη μια στιγμή, ενώ την άλλη κουλουριάζονται σε εμβρυακή στάση αναζητώντας προστασία. Ξεχωριστή σημασία στο αποτέλεσμα παίζει η χημεία των συντελεστών και η άρτια συνεργασία τους επί σκηνής. Πρόκειται για μία συνεργατική παράσταση – και ποια δεν είναι άλλωστε – που όμως σε αυτήν την περίπτωση η δυσκολία μία καλής συνεργασίας είναι μεγαλύτερη εφόσον απουσιάζουν οι στίχοι, και τον λόγο έχει το σώμα. Τα σώματα των ηθοποιών, λοιπόν, παίρνουν αυτόν τον ρόλο: έλκουν ή απωθούν το ένα το άλλο.
Ένα πολύ ξεχωριστό για μένα σημείο (ή μάλλον σημεία) της χορογραφίας είναι ο χορός του καθενός από τους ηθοποιούς μέσα σε ένα συγκεκριμένο προδιαγεγραμμένο κομμάτι της σκηνής. Όταν η φυλακή σου, τέσσερις γραμμές από κιμωλία σχεδιασμένες σε μαύρο φόντο, είναι φτιαγμένη από εσένα τον ίδιο, και όσο εύκολα μπορείς να δραπετεύσεις απ’ αυτήν, τόσο σθεναρά μένεις στους τέσσερις αυτούς τοίχους και παλεύεις – σαν πρωτόγονος πια – για να ξεφύγεις.
Πόσους, όμως, χωρά μια φυλακή;
Σαν τα αγρίμια του δάσους, οι Tony Yap, Καλλιόπη Σίμου, Ηρακλής Κωτσαρίνης, Μίκα Στεφανάκη και Αναστασία Πλέλλη ψυχορραγούν επί σκηνής εκφράζοντας τη δική τους προσωπική αλήθεια. Κάποτε απέχουν και κάποτε ενώνονται σαν ένα σώμα.
Η διασκευή και η σκηνοθεσία είναι της ομάδας HIPPO, δηλαδή του Αλέξανδρου Ράπτη και του Φώτη Δούσου. Από το 2009 που ιδρύθηκε η ομάδα αυτή, στόχος ήταν, όπως αναφέρουν οι ιδρυτές, η κινητικότητα και η επικοινωνία με το κοινό. Κάτι που επιτυγχάνεται στην παράσταση Silence Speaks με τον καλύτερο τρόπο.
Με το έργο Silence Speaks επιθυμούμε να επανατοποθετήσουμε τη θεατρική δράση μέσα στο προγλωσσικό της καθαγιασμένο πλαίσιο.
Αλέξανδρος Ράπτης, Φώτης Δούσος
Οι ηθοποιοί κατακλύζουν τη σκηνή του θεάτρου, αξιοποιούν κάθε τετραγωνικό αυτής και με τις ιδιαίτερες χορογραφίες του Tony Yap καταφέρνουν να περάσουν το μήνυμα του έργου στο κοινό.
Ο Tony Yap είναι καταξιωμένος στον χώρο, ενώ ασχολήθηκε και ασχολείται συγκεκριμένα με αυτό το είδος θεάτρου και τον αυτοσχεδιασμό. Έχοντας ταξιδέψει από την Αυστραλία και την Κίνα μέχρι τη Δανία, ο Yap, που έχει συνεργαστεί με καλλιτέχνες και φορείς διεθνούς φήμης, και φέρνει την εμπειρία του και τις εμπειρίες του στη σκηνή, τις μοιράζεται με τους υπόλοιπους συντελεστές και καθοδηγεί αυτήν την χορευτική πορεία προς τη λύτρωση.
Ένα ακόμη στοιχείο που χρησιμοποιείται εξαιρετικά, είναι το φως. Οι φωτισμοί των Αποστόλη Κουτσιανικούλη και Γιώργου Παναγόπουλου δημιουργούν τις τέλειες σκιές των σωμάτων, οδηγούν τα μάτια του θεατή και φωτίζουν τα σημεία που αναζητούν την προσοχή μας. Ενώ η μουσική έχει την τιμητική της με τον μουσικό και συνθέτη Γιώργο Δούσο να συνοδεύει και πολλές φορές να καθοδηγεί τα κορμιά των ηθοποιών που πάλλονται στους ρυθμούς των μουσικών οργάνων του.
Μία ακόμη παράσταση στην Αθήνα αύριο 12/5 στις 21.30 και στη συνέχεια ραντεβού στο φουαγιέ της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, Εθνικής Αμύνης 2, στην όμορφη Θεσσαλονίκη 16 έως και Κυριακή 19 Μαΐου για τέσσερις τελευταίες παραστάσεις.
Ακολουθήστε το ART.harbour και κερδίστε Προσκλήσεις για την παράσταση Silence Speaks!
Ταυτότητα παράστασης
Κείμενο: Dhanedra Kawade
Διασκευή – Σκηνοθεσία: HIPPO (Αλέξανδρος Ράπτης, Φώτης Δούσος)
Κίνηση – Χορογραφίες: Tony Yap
Δραματολόγος: Άννα Τζάκου
Σκηνικά – κοστούμια: Κατερίνα Χατζοπούλου
Φωτισμοί – Βίντεο: Αποστόλης Κουτσιανικούλης – Γιώργος Παναγόπουλος
Μουσική σύνθεση και μουσικός επί σκηνής: Γιώργος Δούσος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ντία Καραγιάννη
Παραγωγή: HIPPO
Performers: Tony Yap, Καλλιόπη Σίμου, Ηρακλής Κωτσαρίνης, Μίκα Στεφανάκη, Αναστασία Πλέλλη
