Caroline, χαίρομαι πολύ που επιτέλους καταφέρνω αρχικά να σε γνωρίσω από κοντά και φυσικά που είσαι μαζί μας στο ART.harbour!
Κι εγώ χαίρομαι και σε ευχαριστώ πάρα πολύ!
(γέλια)
*
Κάπως έτσι, ξεκινήσαμε την κουβέντα μας με τη γλυκιά Caroline στο ζεστό καφέ Αερόστατο στο Παγκράτι. H Caroline μού μίλησε για τον διπλό ρόλο της ως μητέρα και καλλιτέχνη, για τις γνωριμίες που σημάδεψαν την δημιουργική της πορεία, τις εκθέσεις τις σε Ελλάδα και Ελβετία και φυσικά για τα έργα της. Ημιπαραστάσεις, αφαιρετικότητα, στοιχεία που κυρίως στο παρελθόν αποτέλεσαν ριζικά χαρακτηριστικά των έργων της, κίνηση, μελωδικότητα, pop διάθεση με ρομαντικά στοιχεία σε μια νέα εποχή που ανέτειλε για την ξεχωριτή καλλιτεχνική της φύση…
Γνωρίστε την Caroline Vyzas…
*
Γεννήθηκες στην Ελβετία και σπούδασες εκεί Ιστορία της Τέχνης, σωστά; Πώς ήρθες σε επαφή με τη ζωγραφική;
Σωστά! Σπούδασα Αρχαία Ιστορία και Ιστορία της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο της Λωζάννης. Ζωγράφιζα από πολύ μικρή, ήταν κάτι που το συνήθιζα και μου άρεσε πολύ. Σε ηλικία 10 χρονών, ένας δάσκαλός μου στο σχολείο, βλέποντας ένα έργο μου μού είπε «φέρε μου άλλο ένα σαν αυτό, όχι ίδιο, παρόμοιο». Αυτό έγινε 2-3 φορές. Αυτή η πρώτη ενθάρρυνση ήταν η αρχή για μένα. Από τότε πήγαινα κάθε μέρα στο σχολείο με σκοπό να ζωγραφίσω κάτι καινούριο.
Το σκεφτόμουν σαν να γράφω μία ιστορία, αντί να χρησιμοποιώ λέξεις χρησιμοποιούσα ανθρωπάκια και εικόνες, σε μαύρο, κόκκινο, πράσινο και μπλε…
Γιατί αυτά τα χρώματα;
Ήταν τα μόνα χρώματα που είχα τότε!
Μικρόκοσμοι, άλλοτε ονειρικοί, άλλοτε πιο σκοτεινοί, εφιαλτικοί, εγκλωβιστικοί σε σκούρο φόντο… Σε όλα σου τα έργα, όμως, διακρίνει κανείς ένα «παράθυρο», ένα παράθυρο προς το φως. Που βλέπει κανείς αν κοιτάξει μέσα από αυτά τα παράθυρα; Είναι ένα δυνατό σύμβολο αυτό για σένα;
Ζωγραφίζω για μένα… Για πολλά χρόνια, όμως, δεν είχα καταλάβει ότι ο καλλιτέχνης μιλά προσωπικά. Ό, τι κι αν σου πω εγώ για ένα έργο που βλέπουμε μαζί, μπορεί να μην ισχύει για σένα, που ζωγραφίζεις κι εσύ για παράδειγμα, αλλά ούτε και για κάποιον τρίτο. Το παράθυρο, λοιπόν, συμβολίζει πως το έργο δεν είναι μόνο για μένα.
Εγώ το ζωγραφίζω το έργο, μου αρέσει, όμως, ό, τι κάνω δεν είναι για μένα, σκοπός είναι να φύγει από μένα, να το πουλήσω, να το χαρίσω… θέλω να κοσμήσει ένα άλλο σπίτι!
Στις παλαιότερες σειρές δεν είχα ξεκαθαρίσει τι ήθελα να κάνω με τα έργα μου. Απλώς ζωγράφιζα.
Έβλεπα κάτι δυσάρεστο, και ακόμα κι αν η δική μου ζωή ήταν καλή, ένιωθα την «υποχρέωση» να είναι τα έργα μου αντιπροσωπευτικά αυτής της αδικίας, γι’ αυτό και ήταν πιο σκοτεινά.
Αργότερα, όταν αποφάσισα να κάνω οικογένεια, κατάλαβα ότι δεν θα ήθελα να δείχνω αυτά στα παιδιά μου…
Και έτσι αναδείχθηκε μία άλλη σου πλευρά…
Ακριβώς. Η πιο παιδική μου πλευρά. Η πιο αθώα… Ακόμα και τα υλικά ήταν διαφορετικά παλαιότερα. Τα έργα που βλέπεις (αναφ. στα έργα της Έκθεσης «Όταν τα χρώματα πλάθουν όνειρα» στη Yiayiannos Gallery) ήταν με παστέλ, καμία σχέση με τα τωρινά μου έργα. Τα σύμβολα, όμως, παραμένουν ίδια, το ανθρωπάκι και το παράθυρο.
Μίλησέ μου λίγο για τη σχέση σου με τον κο Γιαγιάννο…
Τον κο Γιαγιάννο δεν τον ξέρω σαν φίλο, αλλά σαν μέντορα. Ερχόταν σπίτι μου, έβλεπε τα έργα μου, μου έλεγε αυτά δεν μου αρέσουν και μου εξηγούσε το γιατί. Με βοήθησε πολύ αυτό, γιατί είμαι αυτοδίδακτη, δεν έχω κάνει σπουδές στη ζωγραφική. Μου έδωσε τις βάσεις να στηριχθώ, να προχωρήσω, να εξελίξω την τεχνική μου, τα υλικά που χρησιμοποιούσα…
Είχαμε μία πολύ ήρεμη και ουσιαστική σχέση. Πολλοί μου έλεγαν ότι τα έργα μου τότε δεν τους άρεσαν, εκείνος με συμβούλευε με ηρεμία και καλοσύνη, λέγοντάς μου: Caroline, αν θέλεις να πεις κάτι θα ακουστεί αν το ουρλιάξεις, θα έχει, όμως καλύτερο αποτέλεσμα αν το ψιθυρίσεις…
Στα τελευταία έργα σου χρησιμοποιείς mixed media τεχνική. Πες μου για τα υλικά και τις τεχνικές σου…
Σήμερα, και για πολλά χρόνια ακόμα πιστεύω, θα είμαι με τους μαρκαδόρους. Βλέπεις, δεδομένου του ρόλου μου ως μαμά, δεν μπορώ να πάω όποτε θέλω στο ατελιέ μου και να αφιερώσω χρόνο σε άλλα υλικά. Ξέρω ότι ο μαρκαδόρος είναι πολύ «κρύο» εργαλείο. Όμως, ο τρόπος που τον χρησιμοποιώ εμένα μου αρέσει. Αν έχω χρόνο, παίρνω ό, τι έργα έχω κάνει στο ατελιέ μου – την τραπεζαρία – και τα ξαναδουλεύω με ακριλικά χρώματα.
Αφού έβαλες στην κουβέντα μας τον μαρκαδόρο, να μιλήσουμε για τα έργα σου «σήμερα». Έχουν μία pop– funky διάθεση με ρομαντικές τάσεις. Είναι μια πιο θετική ματιά αυτή η νέα εποχή της ζωγράφου Caroline…
Σωστά! Θέλω να πολεμήσω όσο μπορώ με τα χρώματά μου το «κακό» που συμβαίνει. Εντελώς το αντίθετο με την προηγούμενη περίοδο. Στα γράμματα και τις λέξεις που κρύβω μέσα στα έργα μου μιλώ για διαφορετικά θέματα.
Μιλώ άλλοτε για την οικογένεια, άλλοτε για την ειρήνη και την αγάπη, άλλοτε για τις ρίζες μου στην Ελλάδα, για το τι σημαίνει να ζεις αλλού και να σκέφτεσαι άλλη χώρα.
Ποιο είναι το αγαπημένο σου χρώμα;
Μου αρέσουν τα μπλε… Όμως συνήθως προσπαθώ να χρησιμοποιώ όλα τα χρώματα.
Τι εκφράζει για σένα το μπλε;
Αρχικά μου αρέσει επάνω μου! (γέλια)
Αποφεύγω γενικά το μαύρο. Ζωγραφίζω πολύ για την Ελλάδα και το μπλε είναι πολύ χαρακτηριστικό χρώμα, οπότε και το επιλέγω στα έργα μου.
Τα έργα σου έχουν μία μελωδικότητα. Αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Συνδυάζεις τη μουσική με τη ζωγραφική;
Ναι φυσικά. Μου αρέσει πολύ η μουσική. Συνήθως ακούω Χατζηδάκι που τον αγαπώ πάρα πολύ. Αν μεταφράσω στα Γαλλικά ή τα Αγγλικά τους στίχους από πολλά ελληνικά τραγούδια που ακούω, θα μου πουν «μα καλά, πώς τα ακούς αυτά;», όμως, στα ελληνικά βγαίνει αυτή η νοσταλγία που εγώ νιώθω και μου αρέσει. Συγκινούμαι!
Βλέποντας τα έργα σου – από την αρχή κιόλας της γνωριμίας μας – παρατήρησα αυτό ακριβώς, ότι μέσα από όλο αυτό το χρώμα και τα «χαρούμενα ανθρωπάκια» αναδύεται μία συγκινησιακή διάθεση. Είναι αυτό που εκφράζεις εσύ;
Δεν θέλω τίποτα άλλο να ακούσω από αυτό που μου είπες… Σε ευχαριστώ.
Εκφράζει η δουλειά σου τον εαυτό σου;
Ναι… Προσπαθώ με τα χρόνια να δείξω όλο και πιο πολλά από μένα. Όπως και σήμερα, μου είναι δύσκολο να μιλήσω. Είμαι κάπως εσωστρεφής, όμως, δεν θέλω να μείνω στο σπίτι με τους 5 ανθρώπους που ξέρω. Δεν κυνηγάω να κάνω έκθεση για να «πουλήσω», όμως, μου λείπει. Είναι αυτό το «σύνολο» που παρουσιάζεις…
Δεν με ενοχλεί να φύγουν τα έργα μου από το σπίτι. Αυτό που μου δίνει ζωή είναι η αίσθηση ότι προχώρησα, καθώς φεύγουν τα έργα μου από εμένα.
Έκανες αρκετές εκθέσεις σε Ελλάδα και Ελβετία, ενδεικτικά ας αναφέρουμε τις γκαλερί Nouvelle Galerie Des Arcades, Niederhauser (Λωζάννη), Titanium Art Gallery (Αθήνα)… Τι σημαίνει για σένα μία Έκθεση; Ποια συναισθήματα σε κατακλύζουν κατά το στήσιμο μιας έκθεσης και ποια μετά;
Οι εκθέσεις για μένα είναι σημαντικές όταν γίνονται σε μία γκαλερί που εκτιμάς και συνοδεύονται από μια σωστή παρουσίαση. Γι’ αυτό και οι Εκθέσεις που έχω κάνει δεν είναι πολλές, περίπου 1-2 ανά δυο χρόνια.
(Για τα συναισθήματα) Άγχος, όπως και τώρα ακόμη, όταν ανεβάζω ένα έργο μου στο Instagram – τώρα μιλάω για το Instagram, αλλά το Instagram είναι μια Έκθεση, είναι η ζωή – βλέπεις πράγματα ποιοτικά και μη, έτσι και σε μία Έκθεση, θα έρθουν άνθρωποι, από τους οποίους δεν ξέρεις ποιος ενδιαφέρεται πραγματικά και ποιος όχι. Νιώθω άγχος. Όταν παρουσιάζεις τη δουλειά σου, οπουδήποτε, έχεις το άγχος για το αν θα αγγίξει τον άλλον. Σ’ αυτό δεν έχω απογοητευτεί, γιατί όσοι άνθρωποι έχουν έργα μου μέχρι στιγμής, τα έχουν γιατί τα ερωτεύτηκαν αμέσως!
Coup de foudre, που λέτε και στα Γαλλικά!
(γέλια)
Coup de foudre! Αυτό ακριβώς!
Μίλησέ μας λίγο για τη γνωριμία σου με τον Έλληνα γλύπτη Takis (Παναγιώτη Βασιλάκη). Υπήρξε σημαντική η συμβολή του στην πορεία σου ως καλλιτέχνη;
Όταν ήμουν 14 χρονών, ο Takis ήρθε στη Λωζάννη για να εκθέσει. Ένας κοινός φίλος μάς έφερε κοντά. Εγώ τότε δεν ήξερα ποιος ήταν… Ήταν παράξενο για μένα να τον γνωρίσω. Στην αρχή δεν ήθελε να δει τα έργα μου, μετά μου είπε να πάρω ένα τετράδιο και άρχισε να μου δίνει συμβουλές. Τελικά κατάλαβα ότι του άρεσαν!
(γέλια)
Ο Takis ήταν ο πρώτος που μου είπε να αρχίσω να φτιάχνω σειρές, να αρχίσω να επαναλαμβάνω το ίδιο θέμα στα έργα μου.
Εγώ τότε ήμουν κάπως «αθώα» και εντυπωσιασμένη από τον Takis και την προσωπικότητά του. Οπότε δεν μπορούσα να αντιληφθώ ακριβώς ποια ήταν η θέση μου. Εμένα με ενδιέφερε η συνάντηση για να μάθω. Εκείνος ήταν αντίθετος με την ιδέα να πάω στη Σχολή Καλών Τεχνών. Στη Λωζάννη τότε υπήρχε μόνο μία Σχολή που ήταν πολύ «κλασική». Όπως είπε κι εκείνος, δεν θα μπορούσα να εξελίξω τον εαυτό μου πέρα από τα πλαίσια που έθετε η Σχολή.
Τα έργα σου τα συνοδεύεις πάντα από κάποιο απόφθεγμα, εσύ Caroline, γράφεις;
Γράφω κυρίως τα δύο τελευταία χρόνια. Δεν έχω αρκετή αυτοπεποίθηση ακόμη σχετικά με το γράψιμο… Όμως το δουλεύω! Ωστόσο, γράφω ημερολόγιο για τα έργα μου από τότε που γνώρισα τον Takis. Εκείνος με είχε συμβουλέψει ό, τι σκέφτομαι για τη δουλειά μου να το σημειώνω. Συνήθιζα να γράφω τι έκανα, γιατί, πώς ένιωθα… Όχι τόσο για κάθε έργο μεμονωμένα, όσο για κάθε σειρά έργων μου.
Τι σημαίνει για σένα η Ελλάδα;
Την αγαπώ την Ελλάδα. Δεν θα μου το αλλάξει τίποτα αυτό. Δυστυχώς πολλές φορές αισθάνομαι ξένη γιατί έχω αντιμετωπίσει πολλά προβλήματα με το ότι δεν ζω εδώ, με την προφορά μου…
Υπάρχει μία έλλειψη σεβασμού και πέρα από τα πολιτικά θέματα στην καθημερινότητα. Αν το αναφέρεις σε κάποιον Έλληνα, αμέσως θα σου πει ότι δεν έχεις δικαίωμα να εκφράζεις άποψη αφού δεν μένεις εδώ… Οπότε νιώθω «ξένη». Όμως, για μένα η Ελλάδα είναι κάτι πολύ σημαντικό, πέρα από αυτά προβλήματα…
Τι κρατάς μαζί σου από την Ελλάδα, τα τοπία της οποίας αναγνωρίζονται πολύ συχνά στα έργα σου…
Την αρχιτεκτονική και το φως, η φύση, η γη, το πράσινο… Τα ελληνικά νησιά είναι σίγουρα ό, τι πιο γραφικό μπορεί να σκεφτεί κανείς για τη χώρα, όμως, θέλω να ζωγραφίζω πάντοτε κάτι ελληνικό και τα νησιά είναι ό, τι καλύτερο. Είναι πολύ όμορφα.
Σου λείπει κάτι στη ζωή που το αναζητάς στην Τέχνη;
Μου λείπει ο ρόλος μου ως καλλιτέχνης… Όταν επιλέγεις να γίνεις μαμά, σπάνια μπορείς να συνδυάσεις τους δύο ρόλους. Στους άνδρες είναι λίγο πιο εύκολο. Σπάνια οι άντρες ασχολούνται τόσο με τα παιδιά όσο οι μητέρες. Ζωγραφίζω, δεν μου λείπει η καριέρα τόσο πολύ, όσο οι συναντήσεις με ανθρώπους του χώρου…
Στη ζωή είναι όλα επιλογές. Ακόμη και σήμερα θα μπορούσα να γυρίζω με τα έργα μου στις διάφορες γκαλερί επιδιώκοντας εκθέσεις, όμως, δεν είναι αυτή η επιλογή μου. Έχω επιλέξει να έχω πρώτα τον ρόλο της μητέρας.
Πώς είναι δηλαδή αυτή τη στιγμή η καλλιτεχνική σου ζωή σου στην Ελβετία;
Αυτό ακριβώς μου επέτρεψε ο μαρκαδόρος. Να έχω καλλιτεχνική ζωή. Έχω πάντα στα χέρια μου το μπλοκ και τους μαρκαδόρους μου. Μπορεί να ξεκινήσω πολλά έργα μαζί, να κάνω κάποια δουλειά και να συνεχίσω με ένα από αυτά για 20 λεπτά, μετά άλλο κ.λπ. Στο μέλλον θα ήθελα να δουλέψω και με πινέλο περισσότερο…
Οι ονειρικοί αυτοί κόσμοι, λοιπόν, που ζωγραφίζεις, είσαι εσύ…
Ναι… Αν και στα Γαλλικά λέμε «με το αν, θα έβαζες το Παρίσι σε ένα μπουκάλι», δηλαδή ότι όλα αυτά τα «αν» είναι άχρηστα. Στην Ελλάδα είναι ακόμη πιο έντονη η αδικία. Στην Ελβετία έχουμε μία πιο «προστατευμένη» ζωή. Όμως, ναι! Μου αρέσουν αυτοί οι κόσμοι!
Ξορκίζει η Τέχνη την καθημερινότητα;
Μα ναι…
Κοίτα, πολύς κόσμος ζωγραφίζει, αυτό δε σημαίνει ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι θα ήθελαν να γίνουν καλλιτέχνες. Βοηθάει πολύ, όμως. Το βλέπω και στα παιδιά μου και τα στηρίζω στο να συνεχίζουν τα ζωγραφίζουν!
Τι σημαίνει για σένα «Τέχνη»; Τι περικλείει αυτός ο όρος;
Είναι τόσο μεγάλη λέξη… Εγώ προσωπικά αυτό που κατάλαβα είναι ότι ένα έργο θέλω να με αγγίζει, όπως όταν βλέπεις ένα ωραίο τοπίο.
Ας πάμε σε κάτι πιο πρακτικό… Πόσο εύκολο πιστεύεις ότι είναι για έναν καλλιτέχνη σήμερα να προωθήσει τη δουλειά του χωρίς κάποιον μάνατζερ; Και εν τέλει πόσο αποδοτικό;
Υπάρχουν νομίζω δύο επιλογές. Είτε είσαι αυτοδίδακτος είτε από Σχολή Καλών Τεχνών, δουλεύεις κάποιες εκθέσεις, έχεις facebook, έχεις instagram, έχεις απ’ όλα, είσαι κοινωνικός, γνωρίζεις κόσμο, εκεί πιστεύω μπορεί να γίνει κάτι… Εξαρτάται βέβαια και από τη δουλειά σου! Απ’ την άλλη αν δεν είσαι έτσι, όπως εγώ, νομίζω είναι πολύ δύσκολο. Η Τέχνη είναι μάλλον ο τελευταίος τομέας, ειδικά στην Ελλάδα, που θα επενδύσει κάποιος. Εκεί χρειάζεσαι βοήθεια…
Το είδα αυτό πολύ και στις γκαλερί…
Τι εννοείς;
Οι περισσότεροι «σοκάρονται» με τη δουλειά μου, δεν παίρνουν το ρίσκο να την προβάλουν… Εγώ από την άλλη πάντα πίστευα ότι μετράει η δουλειά σου, έτσι ιδεαλιστικά… Οπότε με τον μάνατζερ και τις γνωριμίες ίσως ήταν καλύτερα!
Σε γνώρισα μέσω του προσωπικού σου προφίλ στο instagram…
Και αυτό είναι και το μόνο προφίλ μου!
(γέλια)
Όταν ξεκίνησα, άνοιξα δύο λογαριασμούς. Όταν έδειχνα μόνο τα έργα μου δεν με κοιτούσε κανένας… ΚΑ-ΝΕ-ΝΑΣ! Δεν έχω και μία βασική ομάδα στήριξης, βλέπεις ο άντρας μου δεν έχει instagram ούτε οι φίλοι μας, οπότε δεν είχα κανέναν να μου πει «Κάν’ το». Είχα απογοητευτεί και ήθελα να σταματήσω.
Εντέλει, πώς σε βοήθησαν τα social media στην ανάδειξη του έργου σου;
Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορείς να γνωρίσεις τον άλλον, έτσι, στα γρήγορα. Είναι η εποχή της ταχύτητας. Οπότε συνειδητοποίησα ότι έτσι λειτουργεί, και αυτήν την ποιότητα που θέλω εγώ δεν μπορώ να τη βρω. Μου αρέσει να παίρνω φωτογραφίες. Οπότε αυτό κάνω. Παντού υπάρχουν καλά στοιχεία…
Με βοηθάει φυσικά! Εκεί γνωριστήκαμε άλλωστε, και τώρα κάνουμε αυτήν την συνέντευξη!
(γέλια)
Που μπορεί κανείς να βρει τα έργα σου;
Στο instagram ως @__caroline_a .
Κλείνοντας θα ήθελα να μου μιλήσεις για έναν καλλιτέχνη που αγαπάς και σε έχει σημαδέψει εσωτερικά, ως άνθρωπο και ως δημιουργό…
Μιλώντας με σιγουριά είναι ο Marc Chagall…
Σ’ ευχαριστώ πολύ για την κουβέντα μας. Εύχομαι να έχεις επιτυχία και να μπορέσεις να γεμίσεις με τα χρώματά σου ολοένα και περισσότερα σπίτια!
(γέλια)
Σ’ ευχαριστώ πολύ κι εγώ! Χάρηκα πολύ!
Φωτογραφία: Ειρήνη Φεγγουδάκη
