“Όταν ακούω ή διαβάζω κάτι που με κάνει να νιώθω έντονα συναισθήματα πιάνω ό,τι βρω μπροστά μου και ξεκινάω. Τραγούδια, ποιήματα και απλοί διάλογοι είναι τα βασικά…”
Ρώτησέ με τι σχέση έχω με την καλλιγραφία και θα σου απαντήσω άμεσα “καμία απολύτως”… Από την άλλη, με λίγη σκέψη, αναρωτιέμαι μήπως τελικά ο γραφικός χαρακτήρας καθενός μας είναι εξ ορισμού “καλλιγραφία”.
Θυμάμαι την καθηγήτρια της έκθεσης στο Λύκειο να μου λέει ότι αν μου κόψουν βαθμούς από την έκθεση θα είναι από τα γράμματα, αργότερα τους γονείς μου να αναρωτιούνται πώς γίνεται δικηγόρος και να γράφω έτσι (σίγουρα δεν είχαν ιδέα πόσο γρήγορα πρέπει να σημειώνεις στη σχολή και πόσες συντομογραφίες επινοεί ένας φοιτητής Νομικής για να επιβιώσει στους ρυθμούς της). Πλέον, έχω διαμορφώσει έναν συγκεκριμένο, πιο “αφαιρετικό” γραφικό χαρακτήρα. Διαβάζοντας παλιά μου γραπτά και βλέποντας το πόσο μέσα από τις λέξεις μου γραμμένες στο χαρτί τη μία δίπλα στην άλλη, μπορώ – πια – να διακρίνω τις διαφορετικές περιόδους της ζωής μου, την αλλαγή της διάθεσής μου, μέσα από την εξέλιξη του γραφικού μου χαρακτήρα βλέπω καθαρά την εξέλιξή μου…
Μία πένα, μελάνη, και κάποιους tombow μαρκαδόρους αργότερα ξεκίνησα την εξάσκηση. Κάπου εκεί στην αναζήτηση έμπνευσης στο Instagram, “γνώρισα” το Βατόμουρο ή αλλιώς Ελπίδα Ζαχαράκη. Το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν “αποκλείεται… αυτά δεν μπορεί να είναι γραμμένα στο χέρι…”. Κι, όμως, ήταν! Ό,τι έβλεπα ήταν σχεδιασμένο με μολύβια, χρώματα, μελάνια από το χέρι της Ελπίδας. Εκτός από κάποια σχέδιά της που μου τράβηξαν την προσοχή, ένα ακόμη ήταν το χαμόγελό της (στις λιγοστές φωτογραφίες που έχει με τον εαυτό της στο Instagram). Ένα τόσο φωτεινό πλάσμα! Δημιουργική, ταλαντούχα, με διάθεση να ομορφύνει τους τοίχους, τα γραφεία μας, αλλά και τις βόλτες μας στην Αθήνα, αφού μπορείτε να συναντήσετε κάπου-κάπου έργα της στον δρόμο.
Ε, λοιπόν, έπρεπε να μάθω περισσότερα γι’ αυτό το project! Πώς γεννήθηκε, τι σκέφτεται η Ελπίδα Ζαχαράκη aka Βατόμουρο πριν και όταν δημιουργεί, και κυρίως, να μου λύσει τη βασική μου απορία “Ποιός είναι ο καθημερινός της γραφικός χαρακτήρας”! Μέσα από την κουβέντα μας κατάλαβα πολλά για ‘κείνη, αλλά και για μένα. Συνειδητοποίησα ότι ίσως τελικά όποιος έχει την τύχη να κρατά χειρόγραφα γράμματά μας, φίλοι, παλιοί έρωτες ή και νέοι έρωτες, όσοι αγαπήσαμε ή αγαπάμε, όσοι μας αγαπούν… γι’ αυτούς ο γραφικός μας χαρακτήρας θα είναι μάλλον πάντα καλλιγραφία.
Βατόμουρο/Ελπίδα Ζαχαράκη και η ομορφιά των λέξεων όταν τις ντύνεις με αγάπη…
* * *
Αγαπητή “Βατόμουρο”, καλώς ήρθες στο ART.harbour!
Γεια σου γλυκιά Ελίζα. Kinder έκπληξη το μήνυμά σου!
Λοιπόν, Ελπίδα, για πες… Πώς προέκυψε το “βατόμουρο”; Θέλω να μάθω και γι’ αυτό το υπέροχο ιδιαίτερο logo της σελίδας σου…
Το βατόμουρο είναι ένα φρούτο που μ’ αρέσει πολύ σε γεύση και όψη. Ηταν η μαρμελάδα που χρησιμοποιούσαμε τα πρωϊνά τις Κυριακές όταν ήμουνα μικρή, κι έτσι για μένα συμβολίζει την αγνή ανεμελιά, το παιδί μέσα μου.
Το σύμβολο είναι μαντάλα, ένα λουλούδι της ζωής, που ανοίγει, ξετυλίγεται από μέσα προς τα έξω. Τώρα θα μου πεις τι σχέση έχει το μαντάλα με τα βατόμουρα… Σχηματικά τα μαντάλα πατάνε σε διαδοχικούς κύκλους. Το βατόμουρο αποτελείται από πολλές μικρές μπαλίτσες. Φαντάστηκα, λοιπόν, πώς θα ήταν μία ενδοσκόπηση σε έναν από αυτους τους μικρούς κύκλους, πέρα από την οργανική τους σύσταση, και προέκυψε αυτή η φαντασιακή εικόνα.
Τι πρέπει, ή μάλλον τι θέλεις να ξέρει ο κόσμος για σένα;
Ότι κάθε μέρα θέλω να γίνομαι καλύτερη. Επίσης, θέλω να με ξέρει ο κόσμος μέσα από τη δουλειά μου και να εμπνέεται από αυτήν. Θέλω να λαμβάνει θετικά οπτικά μηνύματα τα οποία βάζουν λιθαράκια για διερεύνηση και διαφορετική αντίληψη των πραγμάτων μέσα από την τέχνη των γραμμάτων.
Για έναν άνθρωπο που ζωγραφίζει με τις λέξεις, είμαι σίγουρη ότι αυτές έχουν ξεχωριστή σημασία. Τι σημαίνουν, λοιπόν, για σένα οι λέξεις;
Ιδέες και συναισθήματα. Αρχέγονα συμβολα με ατέρμονες σχηματικές εκφάνσεις. Οπτική και εννοιολογική δύναμη.
Πώς επιλέγεις ποιες θα αποτυπωθούν στο χαρτί σου;
Όταν ακούω ή διαβάζω κάτι που με κάνει να νιώθω έντονα συναισθήματα πιάνω ό,τι βρω μπροστά μου και ξεκινάω. Τραγούδια, ποιήματα και απλοί διάλογοι είναι τα βασικά. Καμιά φορά το φαντάζομαι πριν το σχεδιάσω, άλλες φορές δεν ξέρω καν τι θα προκύψει. Το δευτερο με διασκεδάζει περισσότερο.
Από δικές σου αναφορές έχω διαβάσει για κάποια αγαπημένη θεία, για τους δασκάλους σου… Ποιοι άνθρωποι έχουν επηρεάσει την καλλιτεχνική σου πορεία και – κυρίως – πώς ξεκίνησες να αγαπάς την καλλιγραφία;
Η θεία Κατερίνα ήταν η πρώτη επαφή με την ιδέα της καλλιγραφίας. Καθώς τη διδάχθηκε στο σχολείο, τα γράμματά της ξεχώριζαν με συνοχή και εκφραστικότητα. Της έλεγα συνέχεια να μου γράφει συνταγές, και καθόμουν με τις ώρες παρατηρώντας κάθε μικρή λεπτομέρεια, κάθε λούπα, κάθε προέκταση. Έτσι, ξεκίνησα να προσέχω τις εκθέσεις μου στο σχολείο και να γίνομαι εμμονική με τα γράμματα, χωρίς να ξέρω τίποτα βέβαια. Έμαθα όμως πόσο σημαντική είναι η διαδικασία της παρατήρησης. Στη συνέχεια άρχισα να βλέπω γκραφίτι στους δρόμους. Μέχρι που έφτασα στη σχολή και έμαθα για την τυπογραφία.
Ο Γιώργος Θεοδώρου, εικαστικός, γραφίστας και καθηγητής μου στη σχολή, έβλεπε ότι δουλεύω τα πρότζεκτς με τυπογραφικό χαρακτήρα κι έτσι με καθοδηγούσε και με ενθάρρυνε να εμπιστευτώ αυτήν την παρόρμηση. Από εκεί και πέρα μπήκα σε πιο καθαρό μονομάτι.
Από καλλιτέχνες με επηρέασε πολύ ο Brody Neuenschwander, o Luca Barcellona, οι διακοσμητικές ευρωπαϊκές γραφές της Αναγέννησης και οι βυζαντινές (ελληνική Αναγέννηση) έριξαν ένα βέλος έρωτα, και από τότε παίζω με αυτές.
Στη σελίδα σου στο Instagram σε βλέπουμε να επιλέγεις συχνά το χαρτί και το χρώμα. Πώς δημιουργείς συνήθως; Παραδοσιάκα σε χαρτί ή digital;
Επιλέγω ν’ αρχίσω πάντα πάντα παραδοσιακά. Οι δυνατότητες που έχεις με τα προσχέδια στο χέρι είναι σαν πολυκλαδικό δέντρο. Λόγω της γραφιστικής, μερικές φορές χρειάζεται ψηφιακή επεξεργασία.
Πιστεύεις μπορεί ο καθένας με εξάσκηση να γίνει καλλιγράφος; Θέλω να πω… βλέποντας όλα αυτά τα υπέροχα γράμματα που σχεδιάζεις εσύ, αναρωτιέμαι, πόσο χρόνο θέλει κάποιος για να μάθει την τέχνη της καλλιγραφίας; Υπάρχουν συστήματα, φόρμες, κ.λπ. που βοηθούν σε κάτι τέτοιο;
Όλοι μπορούν να μάθουν καλλιγραφία, ανεξαιρέτως. Υπάρχουν αρχές και συστήματα τα οποία μαθαίνεις και κάνεις εξάσκηση. Είναι στην όρεξη του καθενός πόσο θ’ ασχοληθεί, όπως σε κάθε τι. Αυτό το συμπέρανα μέσα από τα μαθήματα που παραδίδω. Όλοι μαθαίνουν να γράφουν από το πρώτο μάθημα και φυσικά ο καθένας διαμορφώνει τον δικό του μοναδικό τρόπο γραφής. Με στυλό ή μολύβι είναι πολύ εύκολο. Ακόμα όμως και με πένα, που χρειάζεται τεχνική, όταν υπάρχει μεθοδολογία και εξάσκηση γράφεις αμέσως.
Ποιες είναι οι αγαπημένες σου γραμματοσειρές; Έχεις επινοήσει-σχεδιάσει δικές σου; Και, φυσικά, γι’ αυτήν την ερώτηση μίλησέ μας και με εικόνες!
Από γραμματοσειρές αγαπημένα είδη είναι οι serif, οι slab και οι script. Από γραφές οι επιγραφικές, οι βυζαντινές και οι αναγεννησιακές. Είναι δύο διαφορετικές κατευθύνσεις (εκτός της script), μιας και η πρώτη έχει αυστηρότητα και ακρίβεια στην εκτέλεση, ενώ η δεύτερη έχει μεν ακρίβεια μα χεράτο χαρακτήρα. Έτσι, προσπαθώ οι γραμματοσειρές ή οι γραφές που φτιάχνω να συνδυάζουν κάπως και τα δύο. Θέλω να έχουν στοιχεία τρέχουσας γραμματοσειράς κειμένου μαζί με χειρόγραφη αίσθηση αρχέγονου μυστικιστικού πνεύματος.
Οι πρώτες λέξεις που έγραψες καλλιγραφικά; Τις θυμάσαι; Ή ακόμη καλύτερα, έχεις να μας παρουσιάσεις ίσως κάποια από τα πρώτα σου σχέδια;
Δύσκολο να τις θυμηθώ, γράφω ό,τι λεξεις να’ ναι. Από «ναι» μέχρι «κλεφτοκοτάς». Αυτά είναι κάποια απο τα πρώτα μου που βρήκα.
Λέξεις και χρώματα. Το κάνεις κι εσύ; Συνδυάζεις λέξεις με χρώματα; Υπάρχουν κάποιες λέξεις π.χ. που δεν μπορείς να τις φανταστείς σε διαφορετικό χρωματισμό από κάποιον συγκεκριμένο;
Είμαι αρκετά διαλλακτική με τα χρώματα. Πιστεύω όλα τα χρώματα ταιριάζουν με όλες τις λέξεις ανάλογα τι αίσθηση θες να μεταφέρεις. Παράδειγμα, όταν ακούς τη λέξη «θυμός» το πιο πιθανό είναι να σου έρθει στο μυαλό το μαύρο ή το κόκκινο. Αν όμως έβλεπες αυτήν τη λέξη γραμμένη με απαλό ροζ, πως θα σε έκανε να νιώθεις; Υπάρχουν πολλές εκφράσεις και εκφάνσεις του θυμού. Μ’ αρέσει να πειραματίζομαι με τα χρώματα και να τα χρησιμοποιώ για μια αλλαγή.
Πέντε πολύ αγαπημένες σου λέξεις;
Γράμματα. Βατόμουρο. Μούτσι. Εξάσκηση. Πίστη.
Ένα γράμμα που δε χορταίνεις να σχεδιάζεις;
Ποιό να πρωτοδιαλέξω… Ανάλογα τη γραφή. Το πρώτο που μου ήρθε είναι το Κάπα. Τρεις βασικές κινήσεις με τέσσερις εξόδους διακόσμησης.
Τι εργαλεία χρησιμοποιείς; Και τι μάρκες προτείνεις (εργαλεία, μελάνια, χρώματα…) για όσους ενδιαφέρονται να ξεκινήσουν την καλλιγραφία;
Μολύβι. Κιμωλία. Μαρκαδόρος. Πένα. Πινέλο. Καλάμι.
Από μάρκες δε θα ήθελα να προτείνω, καταλαβαίνεις. Σίγουρα ένα ακριβό εργαλείο μπορεί να σου προσφέρει καλύτερο αποτέλεσμα. Μα και με ένα φθηνό μπορείς να παράξεις. Για κάποιον που αρχίζει, το μολύβι και ένας μαρκαδόρος (είτε τύπου brush pen, είτε πλακέ) μπορούν να τον βάλουν στον χορό.
Γράφεις σε τοίχους;
Είχα αρχίσει στο γυμνάσιο να κάνω διάφορα. Το παράτησα. Ξαναξεκίνησα το 2015, όταν επέστρεψα Δεκαπενταύγουστο στην Αθήνα για δουλειά και όλοι ήταν ακόμα στα νησιά. Ακόμα κι γονείς μου. Πολλή ερημιά. Έτσι, η μοναξιά μ’ έκανε να πάω σε ένα εγκαταλελειμμένο στρατόπεδο εκεί κοντα που έμενα. Τι έχανα τόσα χρόνια. Από τότε, ναι, επίσημα. Και στο πάτωμα. Είναι ωραία αίσθηση. Ανοίγουν τα χέρια σου, απλώνεσαι, έχεις χώρο, κινείσαι.
Ένα αγαπημένο σου σύνθημα/στίχος που έχεις δει γραμμένο σε τοίχο της πόλης;
Μην αφήνεις αυτό που σε τρώει να χορτάσει.
Έχεις συμμετάσχει σε φεστιβάλ, εκθέσεις, έχεις κάνει επίσης διάφορες συνεργασίες με άλλους καλλιτέχνες… Ποιες εμπειρίες στην καλλιτεχνική σου πορεία ξεχωρίζεις; Όχι απαραίτητα από θέμα “σπουδαιότητας”, κυρίως από θέμα επιρροής και αναμνήσεων.
Η πρώτη που μου ήρθε στο μυαλό είναι η έκθεση της πτυχιακής το 2013. Από τις πρώτες εμπειρίες που με διαμόρφωσαν. Είχα να φροντίσω πολλά θέματα. Από το πώς θα στήσω τα έργα μέχρι το πώς θα τα επικοινωνήσω, τόσο στο κοινό όσο και στον Άγγλο εξεταστή. Θυμάμαι, λουζόμουν με άγχος, έβλεπα αδυναμίες και ανασφάλειες, έλεγα θα στείλω κάποιον φίλο στη θέση μου. Τελικά το έκανα, και ήταν τόσο δυναμωτικό όσο η φρέσκια στυμμένη πορτοκαλάδα το πρωί. Μου έμαθε πολλά όλη η διαδικασία, και εκεί σταμάτησα να φοβάμαι να μοιραστώ τη δουλειά μου.
Και η πιο πρόσφατη συνεργασία με τον Γιώργο Πετσικόπουλο, που με τις σπάνιες τεχνικές του έγραψα με λάσπη πάνω σε ύφασμα κάνναβης 2Χ3. Η αίσθηση ήταν καθηλωτική, ένιωθα ότι βρίσκομαι σε κάποια σαβάνα της Αφρικής πριν 10.000 χρόνια. Μόνο τη μαϊμού δεν έκανα… Θα το δείτε σύντομα.
Από που μπορεί κάποιος να παραγγείλει τα prints και τα original σχέδιά σου;
Προς το παρόν από προσωπική επικοινωνία στο email hello24letters@gmail.com ή το Instagram. Ήγγικεν όμως η ώρα, και σύντομα θα μπορεί και από το site που ετοιμάζω!
Αλήθεια, ο μη-καλλιγραφικός σου γραφικός χαρακτήρας ποιος είναι; Μη μου πεις ότι γράφεις και τη λίστα του σούπερ μάρκετ καλλιγραφικά!
Το θέμα του γραφικού χαρακτήρα είναι ένα πολυσέλιδο κεφάλαιο. Ο γραφικός χαρακτήρας προσαρμόζεται στη διάθεση, την ταχύτητα, τη θεση που έχεις και την επιφάνεια που γράφεις. Ακόμη και να σηκωθείς να πιείς νερό, μόλις επιστρέψεις στο γραπτό, κάτι θα είναι διαφορετικό.
Τα γράμματά μου ήταν σκέτο χάλι. Έμαθα τους τρόπους, έκανα εξάσκηση και τώρα, τη δεδομένη στιγμή που γράφω, είναι αυτα.
Ένα τελευταίο, το ART.harbour, πώς το φαντάζεσαι γραμμένο καλλιγραφικά;
Ευχαριστώ! Ήταν χαρά μου να είσαι εδώ. 🙂
Εγώ σ’ ευχαριστώ Ελίζα. Βρήκα απίστευτα ενδιαφέρουσες τις ερωτήσεις σου. Να είσαι καλά και σου εύχομαι να συνεχίσεις να βρίσκεσαι και ν’ ανθίζεις μέσα στα λημέρια της τέχνης 🙂
Find her on:
