Το Μικρό Παρίσι των Αθηνών ήταν ήδη 2 χρονών όταν το γεννήθηκε το ART.harbour, το Λιμάνι των Τεχνών, το 2015. Ένα από τα αγαπημένα μου εν Ελλάδι Φεστιβάλ είχα αποφασίσει με μεγάλη χαρά να παρουσιαστεί στις πρώτες κιόλας αναρτήσεις μας. Σήμερα, εν έτει 2018, το Petit Paris d’Athènes, αποτελεί πια θεσμό για την Αθηναϊκή εικαστική σκηνή.
Πλήθος καλλιτεχνών και φίλων της Τέχνης δίνουν ραντεβού ετησίως στην καρδιά της Αθήνας. Δρόμοι ξεχασμένοι, αλλά και δρόμοι χιλιοπερπατημένοι γίνονται τώρα μονοπάτια αναζήτησης και αφύπνισης με οδηγό την Τέχνη σε καιρούς που το κλεινόν άστυ χρειάζεται όσο ποτέ την Αναγέννηση. Θέατρο, προβολές, perfomances, καλλιτέχνες του δρόμου, μουσική και μουσικοί, ζωγράφοι, η Τέχνη αγκαλιάζει το πλήθος και το πλήθος την Τέχνη σε μία γιορτή με οδηγό την Ελεύθερη Σκέψη & την Ελεύθερη Έκφραση.
Από την Ομόνοια ως το Μεταξουργείο, Πενήντα χρόνια μετά τον Μάη του ’68, το κέντρο των Αθηνών καλωσορίζει φέτος ένα Παρίσι ξεχωριστό, δημιουργικό, συμμετοχικό, ελεύθερο.
Με αφορμή την έναρξη του Μικρού Παρισιού των Αθηνών 2018 σε λίγες ημέρες, είχα τη χαρά να συνομιλήσω με τον Μάριο Στρόφαλη για τη διοργάνωση, τη θεματολογία, τους στόχους και φυσικά την ιστορία του φεστιβάλ που έγινε θεσμός.
* * *
Μάριε, καλώς ήρθες στο ART.harbour! Χαίρομαι πολύ που φιλοξενούμε μία τόσο μοναδική διοργάνωση. Ξεκινώντας, λοιπόν, ας θέσουμε τις βάσεις που χρονολογούνται από τον Οκτώβριο του 2013… Πώς ξεκίνησε αυτό το φεστιβάλ, και ποια ήταν η γενεσιουργός αιτία;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο κέντρο της Αθήνας, κάτω από την Ομόνοια και την πλατεία Βάθης, στην πλατεία Αγίου Παύλου. Διέσχιζα καθημερινά την οδό Μαιζώνος για να πάω στο Εθνικό Ωδείο. Δεν ήταν το καλύτερο μου, αλλά δεν έπαψα ποτέ να ονειρεύομαι έναν ομορφότερο κόσμο. Μετά το πέρας των σπουδών μου, αφού επέστρεψα από το Παρίσι το 1996, δεν υπήρξε ούτε μία μέρα που να μην το αναπολήσω. Η αγάπη μου, όμως, για την Αθήνα δε με άφησε να την εγκαταλείψω, ειδικά στα χρόνια της κρίσης.
Η δυναμική ενέργεια του αθηναϊκού καλλιτεχνικού δικτύου που δημιουργήθηκε το 2012 από διάφορες καλλιτεχνικές ομάδες μεταξύ άλλων επενδύθηκε στην ιδέα του “μικρού Παρισιού” που έδειχνε να μπορεί να είναι μια απάντηση στην απαξίωση της γειτονιάς κάτω από την Ομόνοια. Από την πρώτη στιγμή η πρωτοβουλία αγκαλιάστηκε από δραστήριους πολίτες εθελοντές που έδωσαν υπεραξία στη συνολική δράση. Ο στόχος ήταν από την αρχή ένα διεθνές φεστιβάλ κοινωνικού χαρακτήρα, εντοπισμένο στην ευρύτερη περιοχή του κέντρου όπου υπάρχουν δρόμοι με γαλλικά ονόματα. Ήταν επίσης, ένας κοσμοπολίτικος τόπος συνάντησης και δικτύωσης καλλιτεχνών και απλών ανθρώπων.
Ένα συμπαγές σύννεφο που “βρέχει” προβληματισμό, αναζήτηση, οραματισμό και αμφισβήτηση.
Μια δεκαήμερη γιορτή Τέχνης… Ξεκινήσατε ένα Φεστιβάλ μάλλον ξένο για τα Ελληνικά δεδομένα. Πώς υποδέχτηκε ο κόσμος της Αθήνας το Petit Paris από μεριάς συμμετεχόντων, αλλά και κοινού;
Η ιδέα το 2013 ακουγόταν αστεία και ανέφικτη. Όταν όμως το φεστιβάλ ξεκίνησε στις 9 Οκτωβρίου του 2013 πάνω στην πλατεία Βάθης και αμέσως μετά στον κήπο του αρχαιολογικού μουσείου, όλοι κατάλαβαν πως κάτι σημαντικό γεννιόταν. Είδαμε στα πρόσωπα των ανθρώπων τη χαρά να νικάει τη θλίψη. Είδαμε τη Μαιζώνος από άβατο να μετουσιώνεται σε περαντζάδα, ακόμα και σε μια μικρή Μονμάρτη πλημμυρισμένη από κόσμο και καλλιτέχνες δρόμου. Όλοι οι χώροι που συμμετείχαν στο φεστιβάλ εκτός από την οικονομική ανακούφιση έτυχαν και της ανάδειξής τους.
Η πρόκληση όμως των επόμενων ετών ήταν αν αυτή η δράση θα γινόταν θεσμός. Παρά τις δυσκολίες, με πολλή δουλειά και επιμονή, τα καταφέραμε. Το φεστιβάλ αγαπιέται πλέον από πολύ κόσμο· από τους κατοίκους της περιοχής, τους επισκέπτες από άλλες περιοχής της Αθήνας ή της Ελλάδας, τους μετανάστες και από το 2015 και μετά από πολλούς τουρίστες.
Από το 2013 μέχρι σήμερα τα θέματα ποικίλουν, από τον Albert Camus στην Βelle Époque και τη γυναίκα στην Ευρώπη. Πριν, λοιπόν, εστιάσουμε στο φετινό θέμα του φεστιβάλ, θέλω να μας δώσεις μία μικρή γεύση από τα θέματα των προηγούμενων ετών – που φυσικά όλα σχετίζονται με τη Γαλλική κουλτούρα – πώς αυτά επιλέχθηκαν και κυρίως πώς ενσωματώθηκαν στο Αθηναϊκό γίγνεσθαι…
Κατά το κλείσιμο του φεστιβάλ κάθε χρονιάς ξεκινάει η κουβέντα για το θέμα της επόμενης χρονιάς. Αρχικά ως κουβέντα καφενείου. Μετά ξεκινά η έρευνα. Μερικές φορές το θέμα, όπως συνέβη και φέτος, μας το δίνει η χρονική συγκυρία· 100 χρόνια από τη γέννηση του Camus το 2013, 100 χρόνια από τη λήξη της belle époque και την έναρξη του 1ου παγκοσμίου πολέμου το 2014. Τις επόμενες όμως χρονιές δεν οδηγηθήκαμε με αυτόν τον τρόπο στο θέμα. Το 2015 στην ουσία μιλήσαμε για το ίδιο το μικρό Παρίσι των Αθηνών, διότι διαπιστώναμε πόσο αποτελεσματικά το φεστιβάλ μετουσίωνε ένα απλό καφενείο ή μεζεδοπωλείο σε καλλιτεχνικό μπιστρό. Το θέμα της χρονιάς εκείνης ήταν η κουλτούρα των μπιστρό και των καφέ μαζί με ένα αφιέρωμα στη γεμάτη από μπιστρό παρισινή rive gauche. Το 2016 το θέμα ήταν “ομάδα και τέχνες”, δηλαδή αυτό που πρεσβεύει το αθηναϊκό καλλιτεχνικό δίκτυο. Η ομάδα μας ήταν ήδη τόσο μεγάλη ώστε να εντάξει στο φεστιβάλ και να διαχειριστεί με μεγάλη επιτυχία τον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό Πελοποννήσου. Το 2017 είχε έρθει η ώρα να μιλήσουμε για πράγματα που πονάνε. Με το θέμα “η γυναίκα στην Ευρώπη” εκφραστήκαμε ελεύθερα καλλιτεχνικά και θεωρητικά για ένα ζήτημα που απ’ ότι φαίνεται η Ευρώπη θα χρειαστεί να το επιλύει ξανά και ξανά…
Η πρόκληση όμως των επόμενων ετών ήταν αν αυτή η δράση θα γινόταν θεσμός. Παρά τις δυσκολίες, με πολλή δουλειά και επιμονή τα καταφέραμε. Το φεστιβάλ αγαπιέται πλέον από πολύ κόσμο· από τους κατοίκους της περιοχής, τους επισκέπτες από άλλες περιοχής της Αθήνας ή της Ελλάδας, τους μετανάστες και από το 2015 και μετά από πολλούς τουρίστες.
Το 6ο μικρό Παρίσι των Αθηνών είναι ήδη καθ’ οδόν με θέμα «Μάης του ’68. Πενήντα χρόνια μετά…» (Mai 1968. Cinquante ans après…). Η εξέγερση του ’68 που ουσιαστικά σημάδεψε την Ευρωπαϊκή σκέψη και την καλλιτεχνική έκφραση, έρχεται στην Αθήνα…
Το φετινό θέμα επιβλήθηκε από μόνο του. Ο Μάης του ’68 στο Παρίσι δεν είναι μια απλή εξέγερση και πιστεύουμε ότι δεν έχει αποκωδικοποιηθεί πλήρως. Είναι ένα ιστορικό σημείο-σταθμός της αιώνιας κοινωνικής αντίδρασης. Εντός του Μάη, η δημιουργικότητα εκτινάχτηκε. Η ευγενική αποξένωση παραδόθηκε στην ανάγκη της κοινωνικής επαφής και της συνδημιουργίας. Ο Γαλλικός Μάης ωστόσο έγινε παγκόσμιος είτε στη δύση είτε στην ανατολή, καθώς η δίψα των νέων για ενεργό κοινωνική συμμετοχή ήταν μεγάλη. Πολλοί είπαν τότε: “Nέοι είναι, θα αντιδράσουν, θα ξεσπάσουν και θα τους περάσει”. Εκείνοι οι νέοι, όμως, δεν αντέδρασαν απλά· συν-εκφράστηκαν και συν-οραματίστηκαν. Από ‘κείνον τον Μάη πολλές αξίες έμειναν τα επόμενα χρόνια, όχι μόνο στη Γαλλία, αλλά και σε όλον τον κόσμο. Είναι, λοιπόν, πηγή έμπνευσης για τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν φέτος στο φεστιβάλ αυτός ο διεθνής Μάης του ’68, όπως πηγή έμπνευσης ήταν για τα κοινωνικά και καλλιτεχνικά κινήματα που εξελίσσονταν παράλληλα ή ακολούθησαν τον επόμενο καιρό.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει κεντρικά σημεία της Αθήνας, όπως η πλατεία Βικτωρίας και το Μεταξουργείο, αλλά και λιγότερο γνωστά μέρη που θα γίνουν σημεία συνάντησης της Τέχνης! Τι να περιμένουμε, λοιπόν, από το φετινό Petit Paris d’Athènes;
Ένας περίπατος από την Ομόνοια προς την οδό Σατωβριάνδου μάς οδηγεί στο επιβλητικό θέατρο “Αγγέλων Βήμα”, που φιλοξενεί έκθεση εικαστικών, συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις και διαλέξεις. Η βόλτα συνεχίζεται από την οδό Μενάνδρου προς την πλατεία Βάθης, τον πεζόδρομο Μαιζώνος που θέλουμε να τον κάνουμε σαν τη Μονμάρτη. Εκεί βρίσκεται το Εθνικό Ωδείο, που φιλοξενεί έκθεση εικαστικών και συναυλίες. Συνεχίζουμε στη Μαιζώνος και αφού περάσουμε από το 51ο Δημοτικό σχολείο, όπου έχουμε εκπαιδευτικά προγράμματα, συναντάμε τον “Ακροβάτη”, τον χώρο που φιλοξενεί καθημερινά συναυλίες μας. Από εκεί προχωράμε στην πλατεία Αγίου Παύλου, όπου γίνονται οι περισσότερες δράσεις δρόμου για παιδιά και για μεγάλους. Λίγο πιο κάτω προς τον σταθμό Λαρίσης βρίσκεται το “Μπυράκι” που φιλοξενεί κυρίως την jazz σκηνή του φεστιβάλ. Πηγαίνοντας προς το μετρό Μεταξουργείο ας μην ξεχάσουμε να επισκεφτούμε έναν νέο χώρο, τον “Τυπογράφο”, στην οδό Κεραμέων με έκθεση εικαστικών και φωτογραφίας, αλλά και το θέατρο “Σταθμός” στην Β. Ουγκώ. Λίγο πιο κάτω, εκεί που εκβάλλει η Λένορμαν στην οδό Β. Μπενάκη, βρίσκεται το υπέροχο “El Convento del arte” που φιλοξενεί επίσης συναυλίες μας. Στον πεζόδρομο της Αινιάνος, δίπλα στην ΓΕΣΕΕ, βρίσκεται το “Match Point” που φιλοξενεί έκθεση εικαστικών και φωτογραφίας, καθώς και διαλέξεις. Στο φεστιβάλ συμμετέχει όπως πάντα το θέατρο των Αλλαγών στη Γ. Σεπτεμβρίου, και φέτος εντάξαμε για πρώτη φορά και την υπέροχη δημοτική βιβλιοθήκη.
Το φεστιβάλ ξεκινάει στις 4 Οκτωβρίου στην πλατεία που βρίσκεται μπροστά από το ξενοδοχείο Wyndham Grand Athens στο Μεταξουργείο και τελειώνει στις 14 Οκτωβρίου στο ίδιο σημείο. Στο ξενοδοχείο αυτό βρίσκονται από τώρα μέχρι και τις 14/10 τα γραφεία του φεστιβάλ. Στο ξενοδοχείο εξελίσσεται η προετοιμασία του φεστιβάλ, η εκπαίδευση των νέων εθελοντών διαχειριστών και θα έχουμε και διαλέξεις.
Σε μία εποχή που η χώρα μας και κυρίως τα αστικά κέντρα δοκιμάζονται βρισκόμενα στον παλμό των εξελίξεων και των αναταραχών, η Τέχνη αναζωογονεί και αναζωπυρώνει αν θέλεις το αίσθημα της ελεύθερης σκέψης και έκφρασης, της εναντίωσης στο κατεστημένο, κάτι που πια αποτελεί ανάγκη. Πόσο σημαντική είναι η διαφορά ενός Φεστιβάλ του δρόμου, όπως το Petit Paris d’Athènes, και πώς στοχεύετε εσείς ως διοργανωτές να προάγετε αυτήν την ανάγκη για ελευθερία;
Το μικρό Παρίσι των Αθηνών είναι ένα φεστιβάλ ελεύθερης σκέψης. Η διαφωνία δεν επιτρέπεται απλά στις ανοιχτές συζητήσεις· προάγεται. Το σύνολο των καλλιτεχνικών εκφράσεων κάθε χρονιά γίνεται σαν ένα συμπαγές σύννεφο που “βρέχει” προβληματισμό, αναζήτηση, οραματισμό και αμφισβήτηση. Το φεστιβάλ όλο και περισσότερο αποκτά ένστικτα ζωντανού οργανισμού που οσμίζεται, ακούει, παρατηρεί και παρεμβαίνει. Η κοινωνία μας αλλάζει κάθε μέρα με ταχείς ρυθμούς. Οι δομές και τα στεγανά διαδέχονται το ένα το άλλο από τις ανάγκες των ανθρώπων να εξασφαλίσουν το δικό τους προσωπικό μέλλον. Το “μικρό Παρίσι των Αθηνών” ως μια καλλιτεχνική αγκαλιά δείχνει τον δρόμο για ένα κοινό, γαλήνιο μεν συναρπαστικό δε μέλλον.
Δίνουμε ραντεβού, λοιπόν, 4 με 14 Οκτωβρίου 2018 στους δρόμους της πόλης για ένα ταξίδι με οδηγό την Τέχνη!
Βρείτε το Μικρό Παρίσι των Αθηνών | Petit Paris d’Athènes
