Παρκάρουμε ακριβώς έξω από το ΠΛΥΦΑ. Από την πρώτη κιόλας ματιά έρχονται στον νου μου οι Αποθήκες στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Μία βιομηχανική εικόνα και η ενέργεια της τέχνης… Ενώ περιμένουμε να μπούμε στην αίθουσα, χαζεύω την αφίσα του έργου (που είναι και το εξώφυλλο του βιβλίου που κυκλοφορεί από την Κάπα Εκδοτική). Οι τέσσερις γυναικείες φιγούρες εκπέμπουν αυτοπεποίθηση και δυναμισμό. Είναι αγανακτισμένες και αυτό ακριβώς το συναίσθημα τις κάνει δυνατότερες από κάθε αρσενικό. Είναι έτοιμες να αγωνιστούν.

Προς έκπληξή μου, στην αίθουσα υπάρχουν έξι-εφτά μεγάλα πουφ, ακριβώς μπροστά από την πρώτη σειρά. Στην αρχή αναρωτιέμαι αν είναι μέρος του σκηνικού, μετά όμως βλέπω κάποιους θεατές να κάθονται. Έτσι, κάνω νόημα στην Ε. να ακολουθήσουμε αυτήν την… καθοδική και άκρως αναπαυτική πορεία! Ήταν η πρώτη φορά που είδα θέατρο τόσο αναπαυτικά, μισοξαπλωμένη, σα να απολαμβάνω μία ταινία στον καναπέ μου. Σκέφτομαι ότι, εν μέρει, ίσως κι αυτό να είναι μέρος της παράστασης, ίσως αυτές οι θέσεις να είναι για όλες εμάς που διδαχθήκαμε από νωρίς να καθόμαστε «καθώς πρέπει», να είμαστε και να φερόμαστε ως «κυρίες». Χαμογελάω στη σκέψη, ενώ κάθομαι οκλαδόν με τα Vans μου να αναδεικνύουν τη κάλτσα με τις ρίγες. Οι τέσσερις ηθοποιοί είναι στη σκηνή. Οι ΚΟΡΕΣ έχουν φτάσει και η παράσταση ξεκινάει…
Εντελώς τυχαία (ή μήπως όχι και τόσο τυχαία;) τέσσερις παιδικές φίλες ξαναβρίσκονται και αποφασίζουν να κάνουν κάτι δραστικό για όλη την καταπίεση και την κακοποίηση που υφίσταται το γυναικείο φύλλο. Η δυνατή τους φιλία αποτελεί τη βάση για κάτι μεγαλύτερο: μία μυστική φεμινιστική ομάδα που επιδιώκει να βάλει τέλος στον μισογυνισμό και τη βία κατά των γυναικών. Όταν ο υπουργός Υγείας ανακοινώνει την απαγόρευση των αμβλώσεων, ξέρουν καλά ότι ήρθε η στιγμή για μία μεγάλη -πραγματικά μεγάλη- δράση.
Το «Αυτές που δεν προλάβατε» με μία φράση θα μπορούσα να το χαρακτηρίσω ως «ΦΕΜΙΝΙΣΜΟΣ 101». Και, πραγματικά, είναι η ιδανική εισαγωγή στον Φεμινισμό. Όσοι έχετε ήδη μπει στα σκοτεινά μονοπάτια του Φεμινισμού, ξέρετε καλά την τραγικότητα του να χρειάζεται να μιλάμε για Φεμινισμό. Κάθε κίνημα υπεράσπισης των δικαιωμάτων μιας συγκεκριμένης ομάδας, αναδεικνύει μία ακόμη σάπια γωνιά της κοινωνίας και της ανθρωπότητας. Και, ναι. Υπάρχει. Έτσι, λοιπόν, αν ήδη είσαι ενήμερος, τότε όσα θα ακούσεις και θα δεις στη συγκεκριμένη παράσταση δε θα σε εκπλήξουν. Σίγουρα, όμως, θα πεις: ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΤΕΤΟΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ;
Η δική μου έκπληξη ήρθε από το κοινό. Θα φανταζόμουν ότι μάλλον οι καρέκλες θα ήταν κατειλημμένες από αγανακτισμένες γυναίκες, όμως κοίτα να δεις που πολλοί άντρες ήταν επίσης στο κοινό. Και, εδώ που τα λέμε, μήπως αυτό δε θα έπρεπε να είναι το κοινό; Οι άντρες; Σε μία κοινωνία που επιμένει να διδάσκει και να νουθετεί τα κορίτσια της πώς να προσέχουν και τι να κάνουν για να μην… είναι ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗ η αντιστροφή! Αντί να λέμε στα κορίτσια μας πώς να προσέχουν, θα έπρεπε να λέμε στα αγόρια πως να μη σκοτώνουν/βιάζουν/κακοποιούν/καταπιέζουν/εκμεταλλεύονται/αντικειμενοποιούν τις γυναίκες!
Για να μην μας την πέφτουν τα αφεντικά, να μη μας φτύνουν στον δρόμο, να μη φοβόμαστε να γυρίσουμε το βράδυ σπίτι μας και γενικά ξέρετε, για όλα αυτά.
Η Δανάη Λιοδάκη με τη φοβερή θεατρική ομάδα b.p.m. παρουσιάζει στη σκηνή του ΠΛΥΦΑ για πρώτη φορά το θεατρικό έργο της «Αυτές που δεν προλάβατε», μια φεμι-κωμωδία που όχι απλώς πρέπει να δεις, είναι επιτακτική ανάγκη να δεις. Αν είσαι γυναίκα, σε αφορά. Αν είσαι άντρας, σε αφορά. Αν είσαι άνθρωπος, σε αφορά. Κάθε μέλος της κοινωνίας είναι υπεύθυνο για ό,τι συμβαίνει στην κοινωνία. Είναι κάπως παράδοξο, ΟΛΕΣ να γνωρίζουμε μία γυναίκα που την έχουν βιάσει/κακοποιήσει/καταπιέσει/εκμεταλλευτεί/αντικειμενοποιήσει, αλλά ΚΑΝΕΙΣ να μη φαίνεται να γνωρίζει κάποιον που έχει βιάσει/κακοποιήσει/καταπιέσει/εκμεταλλευτεί/αντικειμενοποιήσει… Δεν είναι;
Ένα από τα πιο δυνατά στοιχεία της παράστασης, είναι η προβολή της γυναικείας φιλίας με έναν βαθύ, αληθινό και έντονα συναισθηματικό τρόπο. Πέρα από κάθε στερεότυπο, το κείμενο της Δανάης Λιοδάκη δίνει χώρο σε αυτόν τον υπέροχο δεσμό που αναπτύσσεται μεταξύ γυναικών. Ένα πολύ αγαπημένο μου παράδειγμα Sisterhood-advocate είναι η φοβερή και τρομερή Jane Fonda. Ήρθε η ώρα να δώσεις το σωστό σήμα στον αλγόριθμο του TikTok και να γεμίσεις το feed σου με αληθινό φεμινισμό. Αναζήτησέ τη, λοιπόν, και ο αλγόριθμος μετά ξέρει τι να κάνει.
Από αυτήν την φιλία τεσσάρων γυναικών και τον ισχυρό δεσμό τους, ερχόμαστε αντιμέτωποι με την κατάσταση που ακόμη και σήμερα επικρατεί στην Ελλάδα, και φυσικά σε ολόκληρο τον πλανήτη. Από την απαγόρευση των εκτρώσεων στις ΗΠΑ μέχρι τις δολοφονίες των Ταλιμπάν, τις δεκάδες (γνωστές) γυναικοκτονίες των τελευταίων χρόνων στη χώρα μας μέχρι τη δυσανάλογη μισθολογική συνθήκη μεταξύ ανδρών και γυναικών, το catcalling και τον χλευασμό κάθε γυναίκας οδηγού, η Γυναίκα πρέπει να αγωνιστεί διπλά και τριπλά για το οτιδήποτε, για να επιτύχει, αλλά και για να επιβιώσει.
Το πρώτο μεγάλο σοκ για την πραγματική έκταση της τραγικότητας της θέσης της γυναίκας ήρθε για μένα το 2018, όταν παρακολούθησα το σεμινάριο της καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Standford, Anne Firth Murray, με τίτλο: International Women’s Health and Human Rights. Σε μία από τις διαλέξεις της είχε πει: «Είναι ανθυγιεινό να γεννιέσαι κορίτσι». Στη συνέχεια, με μία σειρά ερευνητικών αποτελεσμάτων και στατιστικών, παρουσίαζε πως σε παγκόσμιο επίπεδο περισσότερα κορίτσια απ’ ό,τι αγόρια πεθαίνουν, αρρωσταίνουν, καταλήγουν να ζουν σε άθλιες συνθήκες ζωής που οδηγούν στην ψυχική και σωματική τους κατάπτωση.
Τι εστί sisterhood;
Γιατί να αγωνίζομαι για σένα και εσύ για μένα;
Και τελικά, αλήθεια, πώς θα είμαστε όλες ελεύθερες αν κάποιες δεν είναι;
Θα μπορούσα να μιλάω για ώρες πάνω σε αυτό το θέμα. (Και έχω μιλήσει για ώρες για τη Γυναίκα στην Τέχνη, μπορείς να το βρεις εδώ). Αλλά για να μην το κάνω, μπορείτε πολύ εύκολα να δείτε δεκάδες, εκατοντάδες, χιλιάδες υπέροχες γυναίκες που μιλούν γι’ αυτό στο TikTok, που έχει γίνει τους τελευταίες μήνες η αγαπημένη μου πλατφόρμα απελευθέρωσης και σύνδεσης με γυναίκες σε όλον τον κόσμο που πραγματικά είναι δείγματα αληθινού sisterhood!
Όχι άδικα, το «Αυτές που δεν προλάβατε» έχει σερί sold-out παραστάσεων. Εγώ θα το δω και μετά θα το πω σε σένα, και εσύ στον άλλον, και εκείνος στον παράλλον, και έτσι, κοίτα να δεις, πόσο εύκολο είναι να περάσουμε ένα μήνυμα!
Βρείτε τις αδερφές σας και κοιμηθείτε όλες μαζί. Μπορεί να δείτε το ίδιο όνειρο και τότε θα ξέρετε ακριβώς τι πρέπει να κάνετε.
Δεν είναι, όμως, μονάχα το θέμα και το καλογραμμένο κείμενο που με κάνουν να προτείνω τη συγκεκριμένη παράσταση. Η σκηνοθεσία της Δανάης Λιοδάκη απογειώνει το κείμενο. Ειδικά η σκηνή της αφήγησης των ιστοριών των τεσσάρων πρωταγωνιστών, όπου η μία διηγείται την ιστορία της άλλης, είναι μία φοβερά ενδιαφέρουσα και απολαυστική σκηνή. Αυτό γιατί μέσα σε λίγα λεπτά, στην αρχή κιόλας του έργου, διαφαίνεται ολόκληρη η αποστολή του: «η μία για την άλλη». Τα σκηνικά και τα κοστούμια (Νικόλας Κανάβαρης) δίνουν στις ηθοποιούς τα κατάλληλα εργαλεία για να φέρουν αυτή τους την αποστολή εις πέρας.
Αυτό που απόλαυσα, επίσης, ιδιαίτερα ήταν ότι η μουσική και ο χορός αποτελούν μέρος του έργου. Η ανάγκη για ζωή, η ανάγκη για διασκέδαση χωρίς όρια, χωρίς περιορισμούς είναι μέρος της γυναικείας χειραφέτησης. Με τζιν παντελόνια ή μίνι φούστες, με ζιβάγκο ή μπουστάκια, με μπούργκες ή έντονο μακιγιάζ, η επιλογή είναι δική μας, κάθε γυναίκας ξεχωριστά και κανέναν δεν αφορά το πώς αποφασίζουμε να διασκεδάσουμε ή να ζήσουμε.
Φυσικά, η ενέργεια και οι ερμηνείες των τεσσάρων ηθοποιών, Μαριέλα Δουμπού, Άλκηστις Ζιρώ, Ευσταθία Λαγιόκαπα, Παναγιώτα Παπαδημητρίου, της ομάδας b.p.m. ήταν ακριβώς ό,τι χρειαζόταν το έργο για την επιτυχία. Δε θα μπορούσα να φανταστώ άλλες ηθοποιούς επί σκηνής. Η χημεία τους, η επικοινωνία και η δουλειά που είναι φανερό πως έχουν κάνει για να ακολουθήσουν ένα τόσο πυκνό και γρήγορο κείμενο, φαίνεται πεντακάθαρα, όπως ακριβώς και τα συνθήματα στον λευκό τοίχο:
είμαστε γεμάτες στΟργή
ΚΟΡΕΣ
Βλέπω τις ΚΟΡΕΣ, αγκαλιασμένες, να σιγοτραγουδούν το τραγούδι/ποίημα του Φοίβου Δεληβοριά…
Το πρωτότυπο, σύγχρονο θεατρικό έργο «Αυτές που δεν προλάβατε» κυκλοφορεί επίσης από την Κάπα Εκδοτική.
Συντελεστές:
Κείμενο / Σκηνοθεσία: Δανάη Λιοδάκη
Πρωτότυπη μουσική: Φοίβος Δεληβοριάς
Σκηνικά / Κοστούμια: Νικόλας Κανάβαρης
Κινησιολογία: Στάλη Συμεών
Σύνθεση ήχου: Παύλος Κατσιβέλης
Βοηθός σκηνοθέτη: Δάφνη Λαζαροπούλου
Σχεδιασμός φωτισμών: Γιώργος Κασσάκος
Εικαστική επιμέλεια επικοινωνίας: Δημήτρης Βασδέκης
Φωτογραφίες προβών / Σχεδιασμός αφίσας: Αντώνης Χρήστου
Επικοινωνία: Χρύσα Ματσαγκάνη
Παίζουν: Μαριέλα Δουμπού, Άλκηστις Ζιρώ, Ευσταθία Λαγιόκαπα, Παναγιώτα Παπαδημητρίου
INFO: