Έχω πάντα πολύ ιδιαίτερη διάθεση όταν πρόκειται να παρακολουθήσω μια παράσταση κάπου στην περιοχή Κεραμεικός-Μεταξουργείο. Μάλλον είναι πολλοί οι παράγοντες που συντελούν σ’ αυτό: σίγουρα η τοποθεσία, που είναι πολύ εύκολα προσβάσιμη, αλλά και οι μικροί και ενδιαφέροντες πολιτιστικοί χώροι που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή. Αυτήν τη φορά βρέθηκα στο ΠΛΥΦΑ, Κορυτσάς 39. Παρκάρω αρκετή ώρα νωρίτερα στη Σπύρου Πάτση. Με γοητεύει το γεγονός ότι ένας τόσο πολυσύχναστος δρόμος, όπως αυτός, τη μέρα σφύζει από ζωή και παρκαρισμένα αυτοκίνητα βρίσκονται παντού, ενώ όταν πέφτει το βράδυ, κάθοδος και άνοδος αδειάζουν. Τα πρωινά παρκαρισμένα δίνουν τη θέση τους σε εκείνους που ψάχνουν θέσεις για τα αμάξια τους λίγο πριν το πρώτο κουδούνι…
Έτσι, σύντομα, περνώ τις σιδερένιες πόρτες του μεγάλου αυτού πολυχώρου. Όσο περιμένω, ψάχνω λίγες παραπάνω πληροφορίες για το έργο. Πληκτρολογώ “βρωμιά robert schneider“. Στην Google εμφανίζονται άμεσα κάποιες βασικά στοιχεία για τον συγγραφέα: είναι Αυστριακός, έχει γράψει νουβέλες και ποίηση, σενάριο για μία ταινία, ενώ έχει επίσης κερδίσει βραβεία για το έργο του. Δεν μπορώ, όμως, να βρω περισσότερες πληροφορίες για το συγκεκριμένο έργο. Το γεγονός ότι δε γνωρίζω γερμανικά με δυσκολεύει. Αναζητώ τη μετάφραση της λέξης και ο όρος που λαμβάνω ως αποτέλεσμα είναι “dreck”. Σε ένα γερμανικό site αναφέρεται το βιογραφικό του συγγραφέα, άλλα έργα του και η περιγραφή της πρώτης σκηνής του έργου: Ένας άντρας μπαίνει στη σκηνή με ένα μπουκέτο τριαντάφυλλα στο χέρι. Αρχίζει να μιλάει…
Με λένε Σαντ. Είμαι τριάντα χρονών. Σαντ στ’ αγγλικά σημαίνει λυπημένος.
Δεν είμαι λυπημένος.
Κάπως έτσι, στην ατμοσφαιρική αίθουσα του ΠΛΥΦΑ, με αναμμένα κεριά και χαρτόνια επί σκηνής, ο Κωνσταντίνος Φάμης αρχίζει να μας αφηγείται την ιστορία του Σαντ, ενός απλού, λυπημένου ανθρώπου που νιώθει απέραντα μόνος και ξένος…
Ποιος είναι ο Σαντ;
Ο Σαντ είναι ένας νεαρός Άραβας, γεννημένος στο Ιράκ. Τώρα βρίσκεται στη Γερμανία. Τα βράδια πουλά τριαντάφυλλα για να βγάζει χρήματα για τις σπουδές του. Βρίσκεται σε μία ξένη χώρα, προσπαθώντας να ενσωματωθεί με τον τόπο, έναν τόπο που γνώρισε και αγάπησε μέσα από τα διαβάσματά του, όπου όμως καταλήγει μόνος και φοβισμένος. Συγκατοικεί συμβιβαστικά με έναν Αιγύπτιο. Μέσα από έναν εκτενή μονόλογο, ο Σαντ περιγράφει τον εαυτό του, μιλά για τη χώρα από την οποία κατάγεται, για τις αναμνήσεις και τα όνειρά του, καταφέρνει να ξεστομίσει τις ελπίδες του. Γλυκός και ρομαντικός, άλλοτε προκλητικά άμεσος και ωμός, περιγράφει τη ζωή του στη χώρα όπου βρίσκεται και αγωνίζεται, μία γερμανική πόλη που αποτελεί ένα αμφιλεγόμενο καταφύγιο γι’ αυτόν (ίσως προσωρινά). Όσα βιώνει, οι εμπειρίες του στην ξενιτιά, η απόρριψη και η περιφρόνηση από την κοινωνία και τους άλλους, χαράζουν την ψυχή του. Είναι ταπεινός, προσπαθεί να ενσωματωθεί στο κοινωνικό γίγνεσθαι, προσπαθεί τόσο που στο τέλος γίνεται κι αυτός πομπός των προκαταλήψεων και των στερεοτυπικών πιστεύω με τα οποία έρχεται καθημερινά αντιμέτωπος.
Ποιος είναι, πραγματικά, ο Σαντ;
Ένας βαθιά σκεπτόμενος, ματαιωμένος νέος που αποφασίζει, ως τελευταία ελπίδα, να εξωτερικεύσει τις σκέψεις και τις εμπειρίες του. Ποιος τον παρακολουθεί; Ίσως ένας καθρέφτης, ίσως ολόκληρη η πόλη, ίσως και ολόκληρος ο κόσμος. Μέσα από τον Σαντ, ο Robert Schneider εξερευνά θέματα ταυτότητας, μετανάστευσης και πολιτισμικής ποικιλότητας. Ο χαρακτήρας που χτίζει ο συγγραφέας φτάνει στα όρια να ταχθεί με τους ενόχους, αν και θύμα, όμως πάντα αναγνωρίζει τελικά ποιοι είναι οι πραγματικοί ένοχοι και τους απογυμνώνει.
Ο πρωταγωνιστής αγωνίζεται ανάμεσα στις καθημερινές προκλήσεις που αντιμετωπίζει για να διασφαλίσει την πολιτισμική του ταυτότητα, να μην αφομοιωθεί πλήρως από το περιβάλλον του και να εξασφαλίσει τη δύναμη της μνήμης του. Αναδεικνύοντας τις διαφορές και τις ομοιότητες μεταξύ της χώρας προέλευσής του και της χώρας όπου διαμένει τώρα, έρχεται αντιμέτωπος με το ζήτημα: αφομοίωση ή ενσωμάτωση;
Η αποφασιστικότητα και η φιλοδοξία του δίνουν στον Σαντ ένα ισχυρό προβάδισμα: αν προσπαθήσει αρκετά, θα πετύχει! Πουλά τριαντάφυλλα τα βράδια -με ό,τι αυτό συνεπάγεται, κακοποιητικές συμπεριφορές, εκμετάλλευση, κ.ο.κ.- για να χρηματοδοτήσει τις σπουδές του. Θέλει να εκπαιδευτεί, θέλει να εξελιχθεί, θέλει να βιώσει προσωπική ανάπτυξη. Σε όλη αυτήν του την προσπάθεια, όμως, υψώνονται μπροστά του δύο ψηλά τείχη: Προκατάληψη και Στερεότυπα. Δεν είναι μονάχα ο κατάφωρος ρατσισμός, είναι και ο εσωτερικευμένος ρατσισμός. Η διαφορετικότητα δε βρίσκει μια αγκαλιά, αλλά εμπόδια και ο Σαντ εξερευνά τον τρόπο με τον οποίο τέτοιες προκαταλήψεις επηρεάζουν τη ζωή του και την αυτοεκτίμησή του. Η πάλη απέναντι στην περιφρόνηση και τις διακρίσεις είναι συνεχής και ο συγγραφέας την καταδεικνύει. Ποιοι είναι τελικά οι πραγματικά ένοχοι;
Το έργο, ουσιαστικά, αποτελεί ένα κάλεσμα για ενσυναίσθηση και κατανόηση. Ο Schneider διεκδικεί από το κοινό τη συμπόνοια και με τις διάφορες προκλητικές στιγμές έξαρσης προσπαθεί να προκαλέσει τον σκεπτικισμό του. Μια θεώρηση στην πολιτισμική πολυμορφία και την εμπειρία των μεταναστών στον νέο τόπο διαμονής του. Η περίπου μία ώρα ερμηνείας του Κ. Φάμη επιδιώκει να φανερώσει τη συγκλονιστική επίδραση των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων στη ζωή ενός ατόμου. Πραγματικά, η μοναξιά, η ελπίδα και τα όνειρα ξεπερνούν τα σύνορα. Κι εμείς… εμείς πού στεκόμαστε σε όλα αυτά;
«… κάπου άκουσα μια φράση στα αραβικά, αλλά ξέρω πως τη σκέφτηκε κάποιος στα γερμανικά. Τώρα θα την πω αυτή τη φράση.
Γι’ αυτά που δε μπορείς να μιλήσεις, καλύτερα να σιωπάς.
Τώρα ξέρω πως αυτή η φράση είναι λάθος.
Γι’ αυτά που δεν μπορείς να μιλήσεις, πρέπει να μιλάς!»
Η «Βρωμιά» ανέβηκε πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1997, από το Θέατρο του Νέου Κόσμου σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου και με πρωταγωνιστή τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη. Ο Κωνσταντίνος Φάμης παρουσίασε για πρώτη φορά την «Βρωμιά» το 2016 περιοδεύοντας στην Ελλάδα, ενώ το 2018, πραγματοποίησε παραστάσεις στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη.
Το ART.harbour σου χαρίζει 2 Διπλές Προσκλήσεις για την παράσταση ΒΡΩΜΙΑ για:
Δευτέρα 23/10 στις 21:00
Άφησε εδώ το σχόλιό σου ή μάθε περισσότερα στα Social
Βρωμιά
του Robert Schneider
Στο ΠΛΥΦΑ
από Δευτέρα 9 Οκτωβρίου 2023
Συντελεστές
Μετάφραση: Κοραλία Σωτηριάδου
Σκηνοθεσία: Κατερίνα Πολυχρονοπούλου
Σκηνικό/Κουστούμι: Παναγιώτα Κοκκορού
Μουσική επιμέλεια: Γιάννης Μαθές
Σχεδιασμός φωτισμών: Κωνσταντίνος Φάμης
Σχεδιασμός αφίσας: Κάρολος Πορφύρης
Φωτογραφία αφίσας: Γιώργος Γιαννίμπας
Επικοινωνία: Τζίνα Φουντουλάκη
Εκτέλεση Παραγωγής: Νικήτας Καστής
Στον ρόλο του Σαντ, ο Κωνσταντίνος Φάμης
