Γηγενής
(αρχαία λέξη γηγενής < γῆ + -γενής)· ομόρριζα: γένος, γενεά, γένεσις, γίγνομαι, γόνος, γεννῶ κ.ά. ομοιοπαράγωγα : ευ-γενής, α-γενής, ιθα-γενής,συγ-γενής κ.ά.
= αυτός που κατοικεί στον ίδιο τόπο όπου έχει γεννηθεί, αυτόχθωνΞένος
(αρχαία ελληνική ξένος)
= αυτός που προέρχεται από άλλο τόπο/ που προέρχεται από ή ανήκει σε ή χαρακτηρίζει άλλη χώρα/ που δεν μου ταιριάζει ή δεν είμαι εξοικειωμένος μαζί του/ που ανήκει σε κάποιον άλλο
Σε μία καθημερινότητα που κυριολεκτικά χτίζει τις μέρες της βάσει των λέξεων γηγενής και ξένος, και της σχέσης που αναπτύσσεται μεταξύ των δύο, το Ιλλινόι φέρνει τους θεατές αντιμέτωπους με χαρακτήρες γηγενών και ξένων αναπτύσσοντας επάλληλες σχέσεις συνενοχής και συναιτιότητας.
Αφορμισμένη από την ιστορία του πρώτου διάσημου serial killer της Αμερικής, ονόματι Χένρι Χάουαρντ Χολμς – και πιο συγκεκριμένα από το κείμενο της ομολογίας του – η ομάδα Νοσταλγία φέρνει φέτος στο Rabbithole στο Μεταξουργείο την παράσταση Ιλλινόι· μία παράσταση σκηνοθετικά πρωτοποριακή και ριζοσπαστική, μα προπαντός ανθρωποκεντρική.
Η εξιστόρηση των πραγματικών γεγονότων της ζωής ενός προσώπου (Χολμς) λειτουργεί ως εφαλτήριο για την αναζήτηση της προβληματικής ενός λαού, μιας κοινωνίας, μιας ολόκληρης γενιάς – ή και μιας σειράς γενεών.
Ο θεατής – μέρος ενός εκ των τεσσάρων γκρουπ ξεναγήσεων – με την καθοδήγηση ενός/μίας Συνοδού εισέρχεται στο κάστρο του Χόλμς (Murder Castle). Αν μπορούσα να διαλέξω μία φράση αντιπροσωπευτική του σκηνικού, της παράσταση και της ατμόσφαιρας του χώρου, θα επέλεγα μέσα από το ίδιο το σενάριο την απάντηση της αδερφής του Χολμς στην ερώτηση του ίδιου πώς της φαίνεται το κάστρο του (ρωτώντας την με τα χέρια ορθάνοιχτα παρουσιάζοντας το “θαύμα” του). Εκείνη, λοιπόν, απαντά “Μεγάλο και σκοτεινό…”. Η απορία στον τόνο της φωνής της ηθοποιού, ο τρόμος στο βλέμμα της κοιτώντας τριγύρω και η ανασφάλεια που διακρίνει τις κινήσεις των χεριών της αποτυπώνουν την ασφυκτική αγωνιώδη ατμόσφαιρα στο περιβάλλον του κάστρου, όπου εισέρχεται ο θεατής.
Ο εξαιρετικά ευπροσάρμοστος χώρος του Rabbithole κατακερματίζεται σε μικρότερα δωμάτια, με κεντρικό χώρο την τραπεζαρία του ξενοδοχείου – κάτι διόλου τυχαίο, καθώς ο συγκεκριμένος χώρος θα αποτελέσει το βασικό σημείο κορύφωσης του έργου. Οι θεατές ξεναγούνται στον χώρο του κάστρου – ξενοδοχείου, τα σκηνικά αλλάζουν, οι χαρακτήρες εναλλάσσονται, εξελίσσονται και ανατρέπονται, ενώ εκτυλίσσεται ένα συνεχές παιχνίδι επιβίωσης, νικητή και ηττημένου.
Το πραγματικό ξενοδοχείο του Χολμς είχε σχεδιαστεί με περίπου 100 ηχομονωμένα δωμάτια χωρίς κανένα παράθυρο, με σωλήνες αερίου και… τσουλήθρες για ευκολότερη μεταφορά των πτωμάτων των θυμάτων στο υπόγειο.
Αν και η παράσταση δεν είναι διαδραστική, ο θεατής ως επισκέπτης γίνεται μέρος του έργου, και πιο συγκεκριμένα μετέχει στην ενοχή των χαρακτήρων, τον μυστικισμό και την κατάρριψη της αθωότητας από την πλευρά των ηρώων.
Η διαμόρφωση του χώρου σε δωμάτια και ο διαχωρισμός των θεατών σε ξεχωριστά γκρουπ δημιουργεί κατά συνέπεια έναν απόηχο διαλόγων, συναισθημάτων και ενοχών που ακολουθούν τον κάθε επισκέπτη στο επόμενο δωμάτιο, μέχρι την τελευταία σκηνή της εξόδου (ρεσεψιόν ξενοδοχείου), όπου κοντά στην έξοδο πλέον, ο επισκέπτης – δραπέτης αγωνιωδώς αναζητά την κάθαρση στην πόρτα της εξόδου.
Οι κραυγές, οι κρότοι, οι ήχοι από τα σώματα των ηθοποιών – γηγενών και ξένων – που πάλλονται στις προηγούμενες σκηνές που επανα-διαδραματίζονται, ακολουθούν τους επισκέπτες σαν Ερινύες σε μια διαδρομή που μέχρι το τελευταίο λεπτό του έργου δημιουργεί αμφιβολίες για το αν μπορεί κανείς να ξεφύγει από έναν λαβύρινθο όχι τόσο χωροταξικά, όσο κατά κύριο λόγο νοητικά.
Η παρόρμηση που κυριεύει τον επισκέπτη να διασώσει έστω έναν εκ των γηγενών (στο πρώτο μέρος της ιστορίας) είναι χαρακτηριστικό της ενσωμάτωσης του κοινού στην πορεία του δράματος.
Μένοντας λίγο ακόμη στον χώρο των μέσων, αντικείμενα όπως το λευκό σύννεφο στην τραπεζαρία, το πιάνο, μια παιδική ζωγραφιά, ένα καθρεφτάκι, λειτουργούν άλλοτε καταπραϋντικά, και άλλοτε εντείνοντας το βασανιστήριο των ηρώων. Ενώ, η χρήση του ήχου μέσω των σωμάτων των ηθοποιών εντείνει την τραγικότητα της ιστορίας.
Σε αντίθεση με την προηγούμενη παραγωγή της ομάδας (Αντεροβγάλτης), στο Ιλλινόι τίποτα σχεδόν δεν υπονοείται. Η ωμότητα του έργου προδίδει ακριβώς το μήνυμά του· την ωμότητα μιας κοινωνίας που διαχωρίζει τους ανθρώπους, τους κατηγοριοποιεί, τους χαρίζει απλόχερα ταμπέλες και τους δημιουργείται εντέλει μία πηγαία ανάγκη να αναζητήσουν μία ταυτότητα ενδότερη, διαφορετική, την ταυτότητα όχι του ονόματος και του τίτλου, αλλά της ψυχής τους.
Πέρα από τον άκρως επιτυχημένο συνδυασμό σκηνογραφίας και σκηνοθεσίας, αξίζει να αναφερθεί η ανάλογη της εποχής και του ύφους του έργου ενδυματολογική επιλογή και ο φωτισμός, άλλοτε έντονος (τραπεζαρία, όπου γίνονται οι μεγαλύτερες αποκαλύψεις του έργου) και άλλοτε σχεδόν ανύπαρκτος (σκηνές συστάσεων των μελλοντικών θυμάτων, σκηνές θλίψης και εσωτερικότητας των χαρακτήρων), που μαζί με τη χαμηλής έντασης μουσική υπόκρουση καταφέρνουν τη σύνδεση των αυτοτελών σκηνών και κυρίως των δύο πλευρών της ιστορίας (Γηγενών & Ξένων).
Η προφανής πρωτοπορία του διαχωρισμού του χώρου σε κομμάτια – δωμάτια αποτελεί ένα δύσκολο σκηνοθετικά εγχείρημα και ειδικότερα συνδυαστικά με την παρουσιάση του έργου από δύο διαφορετικές πλευρές. Αν και σύμφωνα με τους συντελεστές της παράστασης η μία εκδοχή δεν προϋποθέτει την παρακολούθηση της άλλης, αναμφίβολα συνιστάται η παρουσία και στις δύο εκδοχές!
Η τελευταία ημέρα του Χένρι Χάουαρτ Χολμς στο κάστρο του, οι συνένοχοι και οι πραγματικοί ένοχοι, οι αποκαλύψεις των δολοφόνων και των δολοφονημένων, οι πραγματικές ταυτότητες θυτών και θυμάτων, ξεπερνούν τη στοιχειώδη σημασία τους· η παράσταση ξεφεύγει από τα όρια της βιογραφικής περιπέτειας – θρίλερ [gore] – και εξελίσσεται σε μία σπαρακτική αφήγηση της ιστορίας όχι μόνο του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών κατά την κρίσιμη εποχή των αρχών του 20ου αιώνα, αλλά κάθε κοινωνίας που βιώνει τον αλληλοσπαραγμό μεταξύ “Γηγενών” και “Ξένων”.
Κείμενο: Ελίζα Σουφλή
Φωτογραφία: Μαρία Τούλτσα
Ταυτότητα της παράστασης
Συντελεστές
ΣΚΗΝΙΚΑ: ΤΩΝΙΑ ΡΑΛΛΗ
ΒΟΗΘΟΣ ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΟΥ: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΛΟΓΟΘΕΤΗΣ
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ: ΔΑΦΝΗ ΑΝΕΣΤΗ
ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ: Ε.Κ.Δ. ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ
ΦΩΤΙΣΜΟΙ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΡΔΕΛΑΣ
ΣΙΔΗΡΟΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ: ΣΟΚΟΛ ΚΑΛΙΤΣΑΝΙ
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ: ΝΑΤΑΣΑ ΣΤΕΦΑΝΑΤΟΥ
ΕΙΔΙΚΑ ΕΦΕ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΛΟΓΓΟΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΤΟΥΛΤΣΑ
ΒΙΝΤΕΟ TRAILER: THE VIP PHOTOGRAPHERS [http://
ΤΑΜΕΙΟ: ΓΚΕΛΥ ΓΚΟΤΣΗ
ΗΧΗΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ: ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΛΥΤΡΟΚΑΠΗΣ
ΣΥΝΟΔΟΙ: ΗΛΙΑΣ ΜΕΝΑΓΙΕΡ|ΝΑΤΑΣΑ ΣΤΕΦΑΝΑΤΟΥ|ΤΩΝΙΑ ΡΑΛΛΗ|ΑΡΙΑΔΝΗ ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ|ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΜΩΝΑΣ
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ|ΔΡΑΜΑΤΟΥΡΓΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΜΩΝΑΣ
Οι Γηγενείς
ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗΣ|ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΣΤΑΡΑΣ|ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΛΑΖΑΡΗ|ΕΜΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΥ|ΦΙΛΙΑ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ|ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΚΑΛΟΜΟΙΡΗ|ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΦΑΣΟΗ|ΔΗΜΗΤΡΑ ΒΛΑΧΟΥ|ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ|ΔΑΝΑΗ ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΥ|ΝΙΚΟΛΕΤΤΑ ΣΟΦΙΑ|ΗΩΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ
Οι Ξένοι
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΛΗΣ|ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΙΝΑΡΔΑΚΗΣ|ΓΡΗΓΟΡΙΑ ΜΕΘΕΝΙΤΗ|ΜΑΓΔΑ ΓΚΟΥΒΕΡΟΥ|ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΒΑΤΡΙΚΑΣ|ΘΑΝΟΣ ΑΛΕΞΙΟΥ|ΜΑΡΙΑ ΔΕΡΕΜΠΕ|ΙΩΑΝΝΑ ΙΖΑΜΠΕΛ ΟΡΙΟ|ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΔΕΜΕΣΤΙΧΑ|ΕΛΕΑΝΑ ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ|ΜΥΡΤΩ ΣΤΡΑΜΠΗ|ΓΕΩΡΓΙΑ ΣΩΤΗΡΙΑΝΑΚΟΥ
Rabbithole
